Thập Niên 70: Xuyên Thành Quân Tẩu Của Em Chồng
Chương 4
Một rưỡi chiều, bức tường của hợp tác xã Sao Đỏ đã được phơi nắng cả ngày, lớp vôi trắng lả tả rơi xuống dưới ánh mặt trời gay gắt.
Sân kho chật ních người, ai nấy mồ hôi đầm đìa, không khí nồng nặc mùi mồ hôi người.
“Nam xã viên lên núi làm thủy lợi, nữ xã viên xuống đồng nhổ cỏ! Đám con trai theo cánh đàn ông, con gái theo cánh phụ nữ! Còn lại người già, trẻ nhỏ thì đi mót phân! Bây giờ bắt đầu làm việc!” Giọng của đội trưởng Tống Quang Quang vang lên sang sảng qua chiếc loa sắt của đội sản xuất.
Đúng lúc đó!
“Chú đội trưởng ơi! Cứu mạng với! Cứu lấy mẹ con cháu với!” Tô Hướng Vãn đã tự làm cho đầu tóc mình rối bù, quần áo rách rưới, ôm đứa nhỏ lao thẳng lên bục phát biểu vào lúc sân kho đông người nhất.
“Tô Hướng Vãn! Cái đồ đàn bà không biết xấu hổ kia, quay về ngay cho tao!” Bà Tống ở dưới hét lên thất thanh.
“Tô Hướng Vãn, cô muốn làm gì? Bục phát biểu của đội sản xuất mà phụ nữ như cô cũng dám xông lên à? Có muốn vào trại cải tạo lao động không?” Đội trưởng Tống Quang Quang cũng quát lớn.
“Đội trưởng, tôi chỉ muốn hỏi ông một câu thôi, ông có định đứng ra làm chủ cho mẹ con tôi không?”
“Làm chủ cái gì? Làm chủ cho cô mang ba đứa nhỏ đi lấy chú em chồng à?” Một kẻ nào đó trong đám đông la lên.
Cả sân kho bắt đầu vang lên những tiếng cười hô hố, chế giễu.
Tô Hướng Vãn, đối với cả cái thôn này, chính là một trò cười.
“Tôi gả về đây bảy năm, chỉ gặp mặt chồng mình đúng hai lần, tổng cộng ở bên nhau được mười lăm ngày! Vậy mà các người còn cười nhạo tôi muốn lấy chú em chồng sao?”
Tô Hướng Vãn đột nhiên quay người, hai tay chống hông, cất cao giọng: “Phỉ phui! Gả cho đàn ông nhà họ Tống chẳng khác nào lấy một con lừa, mà ít ra con lừa còn ở bên tôi bốn mùa! Trong thư tôi viết cho chú Hai rõ ràng là nhờ chú ấy nói với cậu Ba về phụ tôi chăm lừa, thế quái nào qua miệng các người lại thành tôi đòi gả cho chú ấy? Các ông bà, cô chú trong thôn thử nhìn con bé Chi Chi trong ngực tôi mà xem! Các người ngày ngày học tập tư tưởng, đọc sách báo cách mạng vậy tôi chỉ hỏi một câu: Lãnh tụ dạy các người đi phao tin đồn nhảm, ức hiếp vợ liệt sĩ hay sao?”
“Thế không phải mẹ chồng cô nói cô muốn lấy thằng Nhị à?” Một người đàn ông cao giọng nói vọng ra từ đám đông.
Tô Hướng Vãn liếc mắt nhìn sang, nhận ra đây là Tống Kiến Quốc chuyên lái máy cày trong đội.
Cô dậm chân một cái, xì một tiếng: “Mẹ chồng tôi còn nói con trai anh là đồ ngu đấy. Vậy tôi hỏi anh, con trai anh có phải đồ ngu không?”
Bị nói trúng tim đen, Tống Kiến Quốc ngậm chặt miệng không dám hó hé thêm lời nào.
Tô Hướng Vãn nói một tràng như bắn súng liên thanh. Người trong thôn vốn chất phác, hơn nữa ở thời buổi này, lời của lãnh tụ chẳng khác nào thánh chỉ. Mọi người vừa nghe Tô Hướng Vãn nhắc đến lãnh tụ, kể cả những kẻ vừa cười nhạo cô cũng vội im bặt.
Quả thật, nhìn đứa nhỏ Chi Chi hơn một tuổi mà vì suy dinh dưỡng nên vẫn chưa biết đi, ai mà không thấy xót xa?
“Hướng Vãn, chuyện nhà mình thì về nhà giải quyết, cô xuống ngay cho tôi!” Tống Quang Quang đập bàn.
“Được thôi! Xã viên gặp nạn, đội trưởng không thèm quan tâm. Người nhà họ Tống bắt nạt tôi vậy theo lý, tôi có thể tìm Hội phụ nữ giúp đỡ! Chủ nhiệm Hội phụ nữ hợp tác xã Sao Đỏ, cô Tôn Thục Phân đâu rồi? Có ai thấy cô ấy không? Ở đây có phụ nữ đang cần được bảo vệ!”
Mỗi hợp tác xã đều có một chủ nhiệm Hội phụ nữ, có trách nhiệm giúp đỡ giải quyết các vấn đề trong cuộc sống, ví dụ như bị chồng đánh đập hay bị mẹ chồng ngược đãi. Đây là một tổ chức quan trọng, thể hiện sự tiến bộ của chế độ.
Nhưng quy định là một chuyện, thực thi lại là chuyện khác. Chủ nhiệm Hội phụ nữ ở nhiều nơi cũng chỉ là những người phụ nữ nông thôn, bản thân họ chưa chắc đã thấu hiểu hết các chính sách, làm sao có thể đứng ra bảo vệ người khác một cách triệt để?
Vì vậy, nguyên chủ dù bị mẹ chồng ngược đãi, ăn không đủ no cũng chưa từng nghĩ đến việc tìm Hội phụ nữ kêu cứu. Cô cũng giống như bao người phụ nữ khác trong thôn, thậm chí còn không biết trong hợp tác xã lại có một tổ chức như vậy.
Trớ trêu thay, chủ nhiệm Hội phụ nữ của hợp tác xã Sao Đỏ lại chính là chị em dâu của bà Tống, vợ của đội trưởng Tống Quang Quang – bà Tôn Thục Phân. Tô Hướng Vãn réo tên bà ta ra trước mặt tất cả mọi người, biến chuyện nhà thành chuyện công.
Tôn Thục Phân vốn cũng chẳng ưa gì Tô Hướng Vãn, cho rằng cô lẳng lơ, tùy hứng. Bà ta bước ra, giọng nói đầy vẻ khó chịu: “Nói đi, có chuyện gì muốn tôi giải quyết?”
“Thưa chủ nhiệm, tôi có thứ này không thể cho người khác xem nhưng nhất định phải cho một mình cô xem. Chúng ta có thể ra phía sau bục phát biểu được không ạ?”
“Vậy thì vào văn phòng của tôi. Tôi cũng muốn xem cô giở trò gì.” Tôn Thục Phân nói xong liền đi vào căn phòng bên cạnh.
Nhưng bà ta không hề ngờ rằng, vừa vào trong phòng, người phụ nữ đang ôm đứa bé gầy trơ xương kia đã vén áo lên ngay trước mặt mình.
Nguyên chủ năm nay mới hai mươi bốn tuổi, vóc dáng vốn gọn gàng, dù đã ba con nhưng vì lao động liên tục nên cơ thể hồi phục khá nhanh. Có điều lúc này, xương sườn cô lõm sâu, bụng hóp lại, là dáng vẻ điển hình của một người bị bỏ đói lâu ngày.
Ngay sau đó, Tô Hướng Vãn ngẩng đầu lên hỏi: “Chủ nhiệm, cô có từng thấy cảnh tượng này bao giờ chưa, kể cả trong những năm đói kém nhất?”
Dòng sữa nửa đỏ nửa trắng nhỏ giọt vào miệng đứa trẻ. Con bé le lưỡi liếm sạch.
Đứa trẻ phải bú máu của mẹ để sống, cảnh tượng này bi thảm đến mức khiến người ta không dám nhìn thẳng.
Tôn Thục Phân dù không ưa Tô Hướng Vãn nhưng dù sao cũng là một người phụ nữ. Nguyên chủ trước đây vì xấu hổ, thà chết cũng không để người khác thấy cơ thể mình, thà thắt cổ, để con chết đói chứ không đi cầu cứu.
Ngay lúc này, Tôn Thục Phân không còn là người đàn bà nông thôn mang định kiến với cô cháu dâu nữa. Trong nháy mắt, bà ta đã trở thành một chủ nhiệm Hội phụ nữ đầy trách nhiệm.
Bà Tống lập tức được gọi vào.
“Chị dâu, tôi nói thật, nhà chị cũng không phải không có tiền. Thằng Hai đang trong quân ngũ, thằng Cả trước khi mất cũng có lương, lại còn có tiền trợ cấp liệt sĩ, sao nhà mình không tìm cách mua cho cháu nó ít sữa bột?” Tôn Thục Phân nghiêm giọng hỏi.
Bà Tống gật đầu như giã tỏi: “Mua, mua, mua! Chỉ là một hộp sữa bột thôi mà, tôi mua là được chứ gì! Có cần phải làm ầm lên như thế không?”
Tô Hướng Vãn nghe xong chỉ cười lạnh. Cô biết thừa con người của bà Tống. Bà ta hận cô, hận cả đứa bé Chi Chi, chỉ mong mẹ con cô chết đi cho rảnh nợ.
Công việc của Tống Đại trước đây vô cùng cơ mật, sinh tử khó lường. Lúc đó, anh ta vội vã kết hôn với Tô Hướng Vãn, chỉ ở nhà được hai ba ngày đã phải về đơn vị nhận nhiệm vụ. Sau đó, nguyên chủ một lần mang thai sinh đôi hai đứa con trai. Chồng đi làm xa gửi tiền về, cuộc sống gia đình khi ấy vẫn còn hòa thuận.
Hai năm trước, Tống Đại được nghỉ phép nhưng vì quy định nên không được rời khỏi đơn vị. Anh ta đã nhờ em trai Tống Nhị đưa vợ đến thăm. Sau năm năm kết hôn, đó mới là lần thứ hai họ được gặp nhau.
Sau lần gặp mặt đó, nguyên chủ quay về không được bao lâu thì từ đơn vị đã có thư tín gửi về, báo tin Tống Đại hy sinh.
Trong suy nghĩ của bà Tống, đứa con trai cả vốn là chỗ dựa kinh tế vững chắc của cả nhà, là "cỗ máy in tiền" của bà ta đã bị hai mẹ con Tô Hướng Vãn khắc chết. Bảo sao bà ta không hận cho được.
“Tôi không cần sữa bột, tôi cần tiền.” Mục tiêu của Tô Hướng Vãn rất rõ ràng.
“Mày điên rồi! Trong nhà hơn chục miệng ăn, vợ chồng thằng Ba vẫn phải làm xã viên, con Thanh Ngọc còn phải chuẩn bị của hồi môn để đi lấy chồng, lấy đâu ra tiền cho mày?”
“Mẹ, con chỉ hỏi mẹ một câu thôi, có phải chuyện của anh Cả là nhờ có thư tín của đơn vị gửi về nên nhà mình mới biết đúng không?”
“Đúng thì sao? Công việc của nó là việc đặc thù, mày không biết chữ, giải thích với mày cũng không hiểu.”
“Có một loại công việc, khi tại chức thì trên không báo cha mẹ, dưới không báo vợ con. Nhưng nếu một ngày có thư tín gửi về từ một hộp thư quân đội, bên trong có giấy chứng nhận liệt sĩ và một tờ giấy chuyển tiền thì điều đó có nghĩa là người đó đã hy sinh. Mẹ có muốn con nói rõ con số trên tờ giấy chuyển tiền đó ra không?” Tô Hướng Vãn nói rành rọt từng chữ.
Cô không phải là nguyên chủ, không nóng nảy bốc đồng. Cãi nhau là phải nhắm vào điểm yếu chí mạng nhất.
“Nhà tao cũng vì nhận được thư báo tử và giấy chứng nhận liệt sĩ mới xác định anh Cả đã mất, đúng không? Vậy mẹ có dám nói rõ trước mặt mọi người, số tiền trợ cấp tử tuất chính xác là bao nhiêu không?”
Nếu nói về Tống Đại, anh ta có thể xem là nhân vật bí ẩn nhất của hợp tác xã Sao Đỏ. Anh ta là người nhập ngũ đầu tiên của thôn nhưng mỗi lần trở về đều không mặc quân phục. Lúc còn sống, cứ ba tháng anh ta lại gửi tiền về cho vợ, mỗi lần ba mươi đồng. Nhờ vậy mà cuộc sống của nguyên chủ khá sung túc, nuôi con cũng dễ dàng.
Cho đến khi phong thư báo tử kia tới, bà Tống đã gian trá giấu nhẹm khoản tiền trợ cấp, sau đó mang lòng thù hận mà bắt đầu ngược đãi mẹ con cô.
Nghe Tô Hướng Vãn nhắc đến tiền, tim bà Tống đập thình thịch. Khoản tiền đó quá lớn, bà ta không dám để cho bất kỳ ai biết.
“Được rồi, mày không cần nói nữa! Giờ mày muốn bao nhiêu?”
Tô Hướng Vãn giơ ba ngón tay ra: “Năm mươi đồng.”
“Mày điên à? Sao mày không bán luôn tao đi mà lấy năm mươi đồng!”
“Hừm, con có chứng cứ rõ ràng. Chồng con đã hy sinh, con gái khóc đòi sữa. Chồng con là liệt sĩ thì chắc chắn có tiền trợ cấp, con cũng phải được hưởng một phần.”
Bà Tống cũng giơ ba ngón tay ra nhưng là theo một cách khác: “Nhiều nhất là năm mươi xu! Mày muốn hơn à? Không có!”
“Vậy thì con sẽ lên loa thông báo cho cả làng biết, sau khi anh Cả mất, nhà nước đã gửi về cho gia đình mình bao nhiêu tiền trợ cấp.” Tô Hướng Vãn không hề nhượng bộ.
Lúc này, bên ngoài tất cả xã viên đều đang tò mò hóng chuyện. Họ cũng muốn biết một người làm công việc bí mật như vậy, khi chết đi thì được nhà nước đền bù bao nhiêu tiền.
Bà Tống tức đến mức đầu óc choáng váng. Năm mươi đồng, đó là một phần mười khoản trợ cấp kia! Bà ta còn trông cậy vào số tiền đó để dưỡng già, tìm cho cậu Ba một công việc ổn định, sắm sửa của hồi môn cho Thanh Ngọc.
“Mười đồng! Không có hơn! Mày mà còn đòi nữa thì tao uống thuốc sâu tự tử ngay tại đây!” Nếu bà Tống uống thuốc sâu, Tô Hướng Vãn sẽ mang tiếng bức tử mẹ chồng. Bà ta đang thử xem cô có sợ không.
“Mười đồng thì mười đồng. Nhưng con muốn mẹ đưa tiền cho con ngay trước mặt chủ nhiệm Hội phụ nữ.” Trước mắt cứ lấy một ít để giải quyết việc cấp bách, chuyện sau này sẽ tính tiếp.
Bà Tống vỗ vỗ ngực. Mười đồng! Lương công nhân một tháng nhiều nhất cũng chỉ được mười tám đồng. Đây không phải là cắt thịt, mà là đang cắt vào tim gan bà ta.
Bà ta rút ra mấy tờ tiền “Đại đoàn kết”, ném thẳng xuống đất rồi kéo Thanh Ngọc đi ra ngoài.
Vẫn là Cẩu Đản nhanh tay nhanh mắt, vội cúi xuống nhặt hết tiền trên đất lên, hai tay dâng cho mẹ.
“Thanh Ngọc, con xem, chị dâu con muốn tạo phản rồi! Con bảo mẹ nên làm gì bây giờ?”
Thanh Ngọc cũng từng có chồng cũng từng bị mẹ chồng áp bức đến mức phải bỏ về nhà mẹ đẻ. Nghe chuyện, cô ta lại thấy đồng cảm và có chút thương xót Tô Hướng Vãn: “Chị ấy sống cũng không dễ dàng gì. Trong nhà này, chị ấy là người kiếm được nhiều công điểm nhất. Ba đứa nhỏ cũng là cháu của mẹ. Mẹ nên trợ cấp cho chị dâu một ít đi thì hơn.”
“Nhưng nó đã khắc chết anh trai con.” Bà Tống thấy lồng ngực tê buốt, than thở: “Thằng Cả số khổ của mẹ…”
“Thế bố của thằng Kim Quý cũng là do con khắc chết à?” Thanh Ngọc liếc mẹ một cái: “Đủ rồi mẹ ơi! Mẹ chẳng phải đã giữ hết tiền trợ cấp của anh Cả rồi sao? Đưa cho chị ấy mười đồng thì đã làm sao, chẳng lẽ mẹ muốn nhìn cháu gái mình chết đói thì mới vui lòng à?”
“Là chính nó muốn con Chi Chi chết đói để đi tìm chú Hai của con, con không biết à?” Nhìn xem, bà ta biết hết mọi chuyện. Bà ta biết rõ Tô Hướng Vãn vì quẫn trí mà có thể sẽ bán con để lấy tiền đi tìm người trong mộng nhưng bà ta không nói, chỉ không ngừng áp bức, dồn con dâu vào đường cùng.
“Nếu chị ấy không si tình đến ngốc nghếch như vậy thì với vẻ ngoài xinh đẹp, sức khỏe tốt lại chăm chỉ làm lụng, chị ấy có chịu ở đây để mẹ mặc sức nhào nặn không?” Thanh Ngọc hiểu rõ mọi chuyện.
Đương nhiên, nguyên chủ trước đây không bao giờ che giấu chuyện mình thích chú em chồng. Mọi người đều nói cô ngốc nhưng thực ra đó cũng là một cách tự vệ của riêng cô.
Tô Hướng Vãn cầm tiền, xoay người nói với Tôn Thục Phân: “Thưa chủ nhiệm, phiền cô viết giúp tôi một lá thư giới thiệu.”
“Đang yên đang lành cần thư giới thiệu làm gì?”
“Thưa chủ nhiệm, tôi chỉ là một xã viên bình thường, không có tiêu chuẩn mua sữa bột. Nhưng cha của các con tôi là liệt sĩ, con của liệt sĩ thì không thể để chết đói được. Chắc chắn nhà nước sẽ có chính sách hỗ trợ. Cô chỉ cần viết cho tôi một giấy xác nhận gia đình liệt sĩ, tôi sẽ mang đến cửa hàng cung tiêu xã xem có thể xin mua một hộp sữa bột không.”
Câu này thực ra có một kẽ hở. Giấy giới thiệu chung chung chỉ ghi "Kính gửi quý đơn vị" mà không ghi rõ là đơn vị nào thì Tô Hướng Vãn có thể cầm đi đâu cũng được.
Còn Tôn Thục Phân, tuy là chủ nhiệm Hội phụ nữ nhưng chức vụ này có được cũng nhờ chồng. Số chữ bà ta biết cũng không nhiều. Lúc này vì muốn thể hiện quyền lực, bà ta mở ngăn kéo, lấy giấy bút và con dấu ra. Miệng cắn đầu bút đến ướt nhèm, loay hoay một lúc lâu bà ta mới viết xong lá thư giới thiệu.
“Cộp” một tiếng, con dấu của đội sản xuất được đóng xuống. Tô Hướng Vãn đưa tay ra nhận lấy.
Huân chương và giấy chứng nhận liệt sĩ của Tống Đại vốn đang được treo ở vị trí trang trọng nhất trong văn phòng hợp tác xã. Lúc này, dưới sự chủ trì của chủ nhiệm Tôn Thục Phân và sự chứng kiến của đội trưởng Tống Quang Quang, chúng đã được cung kính trao lại cho Tô Hướng Vãn.
