Thoáng cái đã đến giờ cơm trưa.
Bữa trưa là do Tống Thanh Ngọc nấu.
Một nồi cháo ngô loãng đến mức soi được cả bóng người, một chậu cháo cao lương kê còn thoang thoảng mùi men chua, cùng một khay bánh hấp làm từ bột kiều mạch trộn bột cao lương. Đó là toàn bộ bữa trưa của cả nhà.
Mâm cơm được đặt trên một chiếc cối xay đá cũ ở giữa sân. Theo lệ của nhà này, cả nhà ngồi xổm xuống đất, vây quanh cái cối xay cao chừng nửa người, chờ bữa ăn bắt đầu.
“Ba, ra ăn cơm đi ba.” Mọi người ngồi vào chỗ xong, Tống Thanh Ngọc cất tiếng gọi người đàn ông quyền lực nhất nhà họ Tống.
Ông Tống có thói quen uống trà trong một chiếc ca sắt tráng men. Con gái gọi đến lần thứ ba, ông mới đặt chiếc ca xuống, chậm rãi đi ra.
Mặc dù Tô Hướng Vãn nhìn đống ngũ cốc hỗn hợp lên men chua kia không thấy ngon miệng chút nào nhưng cơ thể của nguyên chủ thì lại đang đói cồn cào. Sở dĩ cô ta treo cổ là vì ăn còn không bằng lừa, lại phải cho con bú, thêm vào đó là bị đồn thổi chuyện viết thư cho chú Hai nên vừa xấu hổ vừa uất ức, mới nghĩ quẩn.
Cơn đói trong dạ dày không chịu nổi nữa, Tô Hướng Vãn cầm một cái bánh bột ngô lên bắt đầu ăn.
“Ăn nhanh lên rồi còn đi làm kiếm công điểm!” Trên cổ tay bà Tống đeo một chiếc đồng hồ hiệu Longines. Trong cái xóm núi nghèo khó này, đây quả là một thứ xa xỉ đến kỳ quặc.
“Trời, đây là canh sao? Sao trông như nước lã thế này?” Tô Hướng Vãn bưng bát cháo lên, ngẩn người ra.
“Nhà nghèo có cháo mà uống là tốt rồi, mày tưởng mình là người nhà cán bộ, có cơm trắng mà ăn chắc?” Bà Tống chép miệng.
“Mẹ thằng Lư Đản, ba ăn bát loãng này, bát đặc này cho con.” Ông Tống thấy bát cháo của con dâu trong veo như nước nên đã đổi bát của mình cho cô. Tống Thanh Ngọc trước giờ luôn thiên vị, lúc nào cũng múc cho ba bát đặc nhất.
“Ba, ba là lao động chính trong nhà, ba nên ăn bát đặc nhất chứ.” Tống Thanh Ngọc lên tiếng.
Ông Tống chỉ nặng nề nói: “Hướng Vãn cứ ăn đi, không cần để ý người khác nói gì. Nỗi oan của con, ba hiểu.”
Người cha chồng này là một người tốt. Ông cầm bát cháo loãng lên rồi bắt đầu húp một cách ngon lành. Dáng vẻ của ông dường như lây sang cho mọi người. Lư Đản và Cẩu Đản ăn từng hạt ngũ cốc một cách cẩn thận, lỡ làm rơi một hạt cũng dùng đầu ngón tay nhặt lên bỏ vào miệng còn mút ngón tay như thể chúng ngọt ngào lắm.
Hai mắt bé Chi Chi thì sáng như hai hạt nhãn, chăm chú nhìn miệng mẹ. Thấy mẹ húp một ngụm, nó cũng chép chép đôi môi nhỏ xíu theo. Đứa bé đã một tuổi nhưng vì thiếu dinh dưỡng nên trông chỉ nhỏ như đứa trẻ bảy, tám tháng. Tô Hướng Vãn chấm một chút cháo vào miệng con, cái miệng nhỏ nhắn liền liếm mút không ngừng.
Ăn xong phần của mình, Tô Hướng Vãn về phòng nằm xuống. Cô lẳng lặng nằm đó, nghe tiếng vợ chồng ông bà Tống cãi nhau bên ngoài. Dĩ nhiên là vì chuyện cô con dâu làm loạn đòi tự sát.
Bà Tống thấy con dâu làm chuyện mất mặt, dứt khoát đòi đuổi cô về nhà mẹ đẻ, nếu không chờ Tống Nhị trở về, không biết cô còn làm ra chuyện điên rồ gì nữa. Bà ta còn cay nghiệt cho rằng, chính vì Tô Hướng Vãn đòi đi thăm chồng nên Tống Đại mới gặp chuyện mà hy sinh vậy nên cô chính là kẻ khắc chồng.
Ông Tống thì không ngừng khuyên can. Ông nói, dẫu sao việc chăm hai con lừa cũng quá nặng nhọc với con dâu. Ý của ông là gọi cậu Ba đang ở bên nhà vợ về, ban đêm phụ chị dâu một tay, như vậy chẳng phải cô sẽ không gây chuyện nữa sao?
Nhưng bà Tống không muốn, con trai bà ta ở nhà vợ là để đỡ tốn một miệng ăn, sao có thể gọi về làm việc được? Còn chuyện "khắc chồng" kia, dù vô lý nhưng người ngoài có nói thế nào bà ta cũng không nghe.
Ông Tống bình thường ít nói nhưng thân hình cao lớn khỏe mạnh, là người đàn ông duy nhất trong nhà có thể kiếm được 12 công điểm một ngày. Giữa trưa, ông gọi thêm Lư Đản cùng lên núi san lại mấy thửa ruộng bậc thang để kiếm thêm 5 công điểm nữa.
Trước khi đi, ông còn dặn dò: “Phải bớt việc cho con Hướng Vãn đi, nó còn đang cho con bú. Mấy người cũng đừng có lôi chuyện khắc chồng này nọ ra nói nữa. Sinh tử có số, thằng Cả mất sao có thể trách nó được?”
Bà Tống bĩu môi không nói gì.
Lư Đản tranh thủ chạy vào phòng, an ủi mẹ: “Mẹ, buổi chiều con có thể kiếm được 3 công điểm. Mẹ cứ yên tâm ngủ, mọi chuyện đã có con lo.”
Một đứa trẻ mới sáu tuổi, đeo cái giỏ tre trên lưng, cố bước đi vững chãi như người lớn, theo ông nội đi làm.
Ở nông thôn, giữa trưa hè oi ả, ai nấy đều tranh thủ chợp mắt một lát. Nhưng khi Tô Hướng Vãn đang ôm con gái nhỏ thiu thiu ngủ thì nghe tiếng bà Tống oang oang bên ngoài: “Buổi chiều phân chia công việc thế này: tao đi cuốc đất kiếm 3 công điểm, con Hướng Vãn dắt thằng Cẩu Đản đi xới ruộng kê kiếm 2 công. Cậu Ba đưa vợ đi khám bệnh không có nhà, không cần chia việc. Con Thanh Ngọc với thằng Kim Quý ở nhà nấu cơm. Cứ thế nhé!”
Tô Hướng Vãn đang ngủ say bị đánh thức, bé Chi Chi trong lòng cũng giật mình khóc ré lên. Có điều con bé đã hai ngày không được ăn no, tiếng khóc cũng chỉ yếu ớt như tiếng chuột kêu.
Lúc này, từ chiếc loa phóng thanh của hợp tác xã vang lên tiếng nhạc hiệu cách mạng quen thuộc. Đây là hiệu lệnh tập hợp. Nghe tiếng nhạc, tất cả mọi người phải chạy ra sân kho của hợp tác xã để điểm danh, sau đó được phân công công việc và tính công điểm.
Tô Hướng Vãn vừa mới cho con bú xong thì bà Tống bước vào: “Này con vợ thằng Cả, mày có điếc không? Loa gọi đi làm rồi kia kìa!”
“Mẹ, con đang nói chuyện tử tế thì mẹ cũng nên lắng nghe. Con không có sữa, con bé cứ khóc ngằn ngặt vì đói. Chuyện này phải tìm cách giải quyết nếu không con bé Chi Chi sẽ chết đói mất.” Tô Hướng Vãn vừa nói vừa giơ đứa nhỏ trong lòng ra cho mẹ chồng xem.
Cô vừa cố cho con bú, một cảm giác đau đớn xé da thịt ập đến. Khi cô cố nặn, thứ chảy ra từ bầu ngực là một dòng sữa nửa trắng nửa đỏ, sữa hòa cùng với máu. Đứa trẻ vì quá đói nên vẫn cố mút nhưng ngực cô thì đau buốt đến tận tim.
Bú không ra sữa mà ra máu, chuyện thế này chỉ nghe thôi cũng đủ thấy kinh hoàng.
Bà Tống theo bản năng định buông lời chửi rủa nhưng khi ngẩng lên, bà ta chợt sững người khi bắt gặp đôi mắt hung dữ của cô con dâu đang ghim chặt vào mình. Khi còn bé, bà Tống đã từng tận mắt chứng kiến em gái mình bị chó sói tha đi. Con sói cắn chết em gái bà ta cũng có một đôi mắt y hệt như Tô Hướng Vãn bây giờ.
Bà ta có chút khiếp sợ: “Vậy… vậy mày muốn thế nào?”
“Muốn thế nào ư? Con muốn mua sữa bột cho con bé.”
Phải biết rằng, ở thời buổi này, muốn mua sữa bột phải có phiếu. Loại phiếu này chỉ có công nhân và cán bộ mới được cấp, gia đình nông dân như họ căn bản không có cửa.
“Nhà mình làm gì có phiếu sữa bột. Hay là… để tao nấu cho nó ít cháo cao lương?”
Cháo cao lương? Một đứa trẻ mới hơn một tuổi, dạ dày còn non yếu, đến cháo gạo đặc còn khó tiêu chứ đừng nói là cao lương. Bà già này đúng là có thể nhẫn tâm đến cùng cực.
“Không có phiếu thì dùng tiền. Tiền đâu? Con có thể mua sữa bột giá cao ở chợ đen.”
“Tiền? Mày lại còn đòi tiền? Sao mày không ăn luôn thịt của tao đi? Chồng thì chết rồi, bản thân thì vô tích sự, cả nhà tao phải nai lưng ra nuôi ba mẹ con mày, giờ mày còn muốn mua sữa bột cho nó nữa à?”
Trong lòng bà ta đang thầm rủa: Cái đồ sao chổi khắc chồng, cứ để cho con nó chết đói đi cho rảnh nợ.
Nếu đây là nguyên chủ, có lẽ dù ngày nào cũng bị mắng chửi cũng chỉ biết cắn răng chịu đựng. Nhưng người bây giờ là Tô Hướng Vãn.
“Được rồi, nghe mẹ nói những lời này, con biết mình phải làm gì rồi.” Tô Hướng Vãn phẩy tay với bà ta, không nói thêm lời nào.
Cãi nhau tay đôi với người không có lý lẽ thì chẳng đi đến đâu. Với loại người như bà Tống, cần phải để cho dư luận xã hội giải quyết.
Chờ bà Tống đi rồi, Tô Hướng Vãn ngồi một lúc. Thấy Cẩu Đản đang sợ sệt nép sau cửa, cô hỏi: “Sao con không đi ngủ?”
Thằng bé vẫn mặc chiếc quần thủng đũng, để lộ rõ những vết lằn roi của bà Tống từ sáng. Nó đưa tay lên quẹt mũi, bụng đói sôi òng ọc nhưng đôi mắt to tròn vẫn cố cười cong cong: “Mẹ, con không ngủ, con canh cửa cho mẹ.”
“Sợ là con đói bụng thì có, nếu không sao bụng lại kêu to thế?” Tô Hướng Vãn trêu nó.
Cẩu Đản vội xua tay: “Không có đâu ạ. Với lại bà nội nói rồi, trẻ con không có bố thì chỉ có thể chịu đói thôi. Đói bụng là bình thường, được ăn no mới là không bình thường.”
Thằng bé vừa nói vừa dùng sức xoa bụng rồi thở hắt ra một hơi: “Mẹ xem, con thở ra rồi, bụng sẽ không kêu nữa đâu.”
Thực tế, theo nguyên tác, chồng của Tô Hướng Vãn là Tống Thanh Sơn chỉ bị mất tích trong một vụ tai nạn máy bay và bị quân đội tưởng lầm là đã hy sinh, chứ anh ta chưa chết.
Chỉ cần chịu đựng qua khoảng thời gian này, anh ta sẽ trở về. Nguyên chủ không hề biết điều đó, mỗi ngày chỉ biết khóc lóc, làm loạn, đòi sống đòi chết, cuối cùng bị bà Tống hành hạ đến không còn ra hình người.
Nhưng Tô Hướng Vãn không phải là nguyên chủ. Cô chẳng có hứng thú gì với Tống Đại hay Tống Nhị, dù họ là người, là quỷ hay là chó. Ngược lại, nhìn đứa con trai nhỏ bé bụng đói meo nhưng vẫn trung thành đứng canh cửa cho mẹ, trong lòng cô lại dấy lên một cảm xúc mãnh liệt.
“Đói rồi phải không? Đi, mẹ dẫn con đi đòi tiền, mua đồ ăn cho con, mua sữa bột cho em Chi Chi.” Tô Hướng Vãn vừa nói vừa dắt tay Cẩu Đản.
Hai mắt Cẩu Đản sáng lên: “Mẹ ơi, bố con mất hai năm rồi, mình có thể đi đòi tiền ở đâu ạ?”
Tô Hướng Vãn cười khẩy một tiếng: “Hợp tác xã.”
Ở những năm 60, 70, một bà già có thể cậy sức mà vô lý nhưng hợp tác xã là nơi để nói phải trái. Lần này, cô quyết định sẽ náo loạn một trận ra trò, giúp mấy đứa nhỏ đòi lại công bằng.
Tác giả có lời muốn nói:
Tống Thanh Sơn: Vợ tôi chỉ thích em trai tôi thôi, xin hỏi lúc trở về tôi phải làm gì đây? Online chờ gấp!
Tô Hướng Vãn: Nam thần trong lòng tôi chẳng phải là Lư Đản và Cẩu Đản hay sao?