Cô Ở Ngoại Khoa Đại Bùng Nổ
Chương 854
Như Lâm Hạo đã từng nói, ngay cả ở bệnh viện Quốc Hiệp, những ca bệnh TGA còn hiếm thấy, chứ đừng nói đến hội chứng VACTERL. Muốn gặp được một trường hợp như thế này, e rằng chỉ có thể gọi là may mắn. Hôm nay đúng là ngày may mắn tột bậc của hắn.
[Cảm ơn mọi người đã theo dõi! Ngủ ngon nhé ~]
Xung quanh có không ít học sinh đang theo dõi. Các giảng viên nhân dịp này liền trực tiếp đặt câu hỏi kiểm tra kiến thức.
Tào Chiêu, với tư cách là người hướng dẫn nhóm học sinh này, hiểu rất rõ trình độ của họ, nên không đưa ra câu hỏi nào.
Các giảng viên khác lại không dễ dàng bỏ qua, đặc biệt là nhóm "các vị thần tiên ca ca" của tổ giảng viên.
"Đến đây nào!" Ngũ Mãn Trọng vẫy vài học sinh lại gần, chỉ vào hình ảnh trên màn hình, gõ nhẹ lên bàn rồi hỏi: "Xem thử xem, đây là dị tật gì?"
Muốn nói đến hội chứng VACTERL, trước tiên phải hiểu đây là một nhóm dị dạng bẩm sinh phối hợp. Nguyên nhân của bệnh vẫn chưa được xác định rõ ràng, không giống như hội chứng Down (tam thể 18), vốn có thể xác định được nguyên nhân do bất thường nhiễm sắc thể. Vì vậy, người ta gọi đây là "hội chứng kết hợp" thay vì "hội chứng di truyền": "Kết hợp" ở đây có nghĩa là các dạng dị tật có liên hệ với nhau.
VACTERL là chữ viết tắt, trong đó mỗi ký tự đại diện cho một loại dị tật bẩm sinh:
- V: Dị tật cột sống
- A: Hẹp hoặc không có hậu môn
- C: Dị tật tim bẩm sinh
- T: Lỗ rò khí quản - thực quản
- E: Hẹp thực quản
- R: Dị tật thận
- L: Dị tật chi
Để chẩn đoán mắc hội chứng VACTERL, bệnh nhi phải có ít nhất ba trong số bảy loại dị tật trên.
Đứa trẻ hôm nay mắc bốn loại dị tật, gồm V (cột sống), A (hẹp hậu môn), C (tim bẩm sinh), R (thận).
Vậy có phải tất cả các dị tật này đều cần phẫu thuật hoặc điều trị ngay không? Không hẳn.
Ví dụ như dị tật cột sống (V) và dị tật thận (R):
- Dị tật cột sống, nếu chỉ là thiếu hụt nhỏ ở đốt sống, thì ban đầu chưa cần phẫu thuật. Chỉ khi trẻ lớn hơn mà xuất hiện biến dạng cột sống nghiêm trọng, như gù hoặc vẹo, mới cần can thiệp chỉnh hình.
- Dị tật thận, như trường hợp của bệnh nhi hôm nay, là thận móng ngựa.
Thận móng ngựa là gì?
Giảng viên Miêu Điền Anh khẽ gật đầu, ra hiệu cho học sinh trả lời câu hỏi này.
Một học sinh nhanh nhẹn đáp: "Người bình thường có hai quả thận, một bên trái, một bên phải, tách biệt nhau. Còn thận móng ngựa là khi hai quả thận dính liền nhau ở phần cực dưới hoặc cực trên, tạo thành một khối duy nhất. Trên phim CT, hai quả thận sẽ nối liền thành một khối có hình dạng giống móng ngựa."
Học bá chính là như vậy, dù chưa từng thấy ca bệnh này ngoài thực tế, nhưng nhờ nắm chắc kiến thức từ sách giáo khoa, vẫn có thể nhanh chóng liên kết và trả lời chính xác, khiến người khác không khỏi khâm phục.
Các giảng viên có mặt tại hiện trường nghe xong liền gật gù: "Tiểu tử này biểu hiện không tồi! Trong tình huống kiểm tra bất ngờ như thế này, hắn vẫn bình tĩnh đối đáp, trả lời trôi chảy, nội dung chính xác. Nhìn qua cũng thấy đây hẳn là một học sinh ưu tú. Nhưng tại sao Lâm Hạo lại không được thực tập tại Thủ Nhi?"
Sau đó, khi nghe nói Lâm Hạo là học sinh đứng thứ ba trong lớp – tức Thám Hoa, còn Trạng Nguyên là Tạ đồng học, Bảng Nhãn là lớp trưởng Nhạc – các giảng viên lại càng thêm thắc mắc. Rõ ràng, trong ba người đứng đầu lớp, chỉ có Trạng Nguyên được an bài đến Thủ Nhi thực tập, trong khi Bảng Nhãn và Thám Hoa lại không có tên trong danh sách.
Cách sắp xếp này quả thực rất kỳ lạ. Nếu Thủ Nhi không tốt, tại sao lại đưa Trạng Nguyên đến học tập? Nếu Thủ Nhi rất tốt, vậy vì sao Bảng Nhãn và Thám Hoa lại không được chọn?
Không chỉ các giảng viên cảm thấy khó hiểu, ngay cả các học sinh trong lớp cũng đã băn khoăn về vấn đề này từ lâu mà vẫn chưa tìm ra lời giải.
"Ngươi có biết chuyện này là thế nào không?" Miêu Điền Anh và Ngũ Mãn Trọng quay sang hỏi Tào Chiêu.
Tào Chiêu là giảng viên phụ trách nhóm học sinh của Quốc Hiệp, có lẽ đã từng nghe lãnh đạo nhắc qua về chuyện này.
Nhưng hắn chỉ lắc đầu, tỏ ý rằng bản thân cũng không rõ lý do. Hắn không biết tại sao lại có sự sắp xếp này, càng không hiểu vì sao Lâm Hạo và lớp trưởng – những người có thành tích xuất sắc – lại không được đưa đến Thủ Nhi thực tập.
Muốn biết rõ, e rằng chỉ có thể đi hỏi lãnh đạo của Thủ Nhi. Nhưng dù có hỏi, chắc gì đã có câu trả lời thỏa đáng? Bởi lẽ, Thủ Nhi chỉ tiếp nhận học sinh do bên trên đề cử, còn chọn ai, đề cử ai lại thuộc phạm vi quyết định của ban giáo vụ Quốc Hiệp, chứ không phải do Thủ Nhi quyết định.
Nếu bảo rằng đây là sự sắp xếp của cố vấn học tập lớp, thì Nhậm Sùng Đạt đã phủ nhận từ lâu, khẳng định chuyện này không phải do hắn làm.
Không đoán được người đứng sau, nhưng ai cũng có thể mơ hồ nhận ra người đề cử có mục đích rất rõ ràng khi chọn ra những cái tên này để gửi đến Thủ Nhi. Vì thế, thân phận của người này hẳn đáng để cân nhắc.
Tào Chiêu lén liếc nhìn đệ đệ mình, thầm nghĩ không biết phía Quốc Hiệp có ai lỡ miệng tiết lộ tin tức gì không.
Tào Dũng dù có nghe phong thanh điều gì, nhưng đối diện với vị đệ đệ "phúc hắc" của mình cùng nhóm đồng đội của hắn, y chỉ lắc đầu kiên quyết phủ nhận: "Không biết."
Thế là mọi người lại quay trở về chủ đề chính – ca bệnh.
### Thận móng ngựa có cần điều trị không?
Đáp án là: Không cần.
Dù hai quả thận dính lại thành một khối, nhưng nếu chức năng thận vẫn hoạt động bình thường, thì không cần phẫu thuật, cũng không cần dùng thuốc. Chỉ khi bệnh nhân xuất hiện triệu chứng như đau lưng hay rối loạn chức năng thận, lúc đó mới cần xem xét điều trị.
Giảng viên Miêu Điền Anh chỉ cần xác nhận chức năng thận của bệnh nhi không có vấn đề gì, liền có thể thông báo cho mọi người yên tâm trở về nghỉ ngơi.
Xét thấy hai vị giảng viên ở đây vẫn còn việc cần làm, Miêu Điền Anh cũng nán lại một chút để giữ phép lịch sự, tránh để mọi người cảm thấy quá vội vã, đồng thời tranh thủ kiểm tra thêm kiến thức của các học sinh.
Lúc này, cả nhóm quay lại vấn đề ban đầu mà giảng viên Ngũ Mãn Trọng đã hỏi: "Dị tật này thuộc loại gì?"
Tại sao câu hỏi đầu tiên của ông lại là về vấn đề này?
Bởi vì dị tật này có liên quan trực tiếp đến ca phẫu thuật sắp tới!
Đúng vậy, nếu xác định trẻ sơ sinh bị hẹp hậu môn mà không có đường rò, cần phải nhanh chóng tiến hành phẫu thuật trong vòng một đến hai ngày sau khi chào đời. Chuyện không có hậu môn nghiêm trọng đến mức nào, chỉ cần nghĩ thôi cũng đủ hiểu. Hệ tiêu hóa vốn là con đường thông suốt, có vào thì phải có ra, nếu lối ra bị bịt kín, lâu ngày sẽ khiến người bệnh kiệt quệ mà chết. Trước đó cũng đã nói về những trường hợp bị tắc ruột, nếu không được xử lý trong vòng vài giờ thì tính mạng sẽ gặp nguy hiểm. Hai tình trạng này cũng có chung nguyên lý như vậy.
Xét đến trường hợp này, đứa trẻ ngay từ khi sinh ra đã không được phẫu thuật kịp thời do điều kiện y tế tại địa phương không đủ đáp ứng. Sau khi được chuyển lên Bệnh viện Nhi Thủ Đô, quãng thời gian chờ đợi đã kéo dài không ít. Vì vậy, cần phải thực hiện ca phẫu thuật ngay trong đêm nay. Bác sĩ Ngũ lập tức thông báo cho phòng phẫu thuật và bác sĩ gây mê để khẩn trương chuẩn bị.
Hẹp hậu môn được phân loại dựa trên vị trí hẹp, chia thành ba dạng: cao, trung bình và thấp, căn cứ vào mối quan hệ giữa đoạn cuối trực tràng và cơ nâng hậu môn. Nếu đoạn cuối trực tràng nằm trên cơ nâng hậu môn thì được gọi là hẹp hậu môn cao. Nếu nằm ở giữa hoặc hơi thấp hơn một chút thì là hẹp hậu môn trung bình. Còn nếu nằm dưới cơ nâng hậu môn thì là hẹp hậu môn thấp.
Sự khác biệt lớn nhất giữa ba loại này nằm ở việc có hậu môn hay không. Trẻ bị hẹp hậu môn thấp vẫn có hậu môn, chỉ là bị bịt lại bởi một lớp màng mỏng hoặc có đường rò, nên việc xử lý đơn giản hơn đối với bác sĩ. Ngược lại, trẻ mắc hẹp hậu môn trung bình và cao thì không có hậu môn, bắt buộc bác sĩ phải tạo một hậu môn mới, gọi là phẫu thuật tạo hình hậu môn. Vì thế, với những trường hợp này, phẫu thuật thường phải chia thành nhiều giai đoạn.
Trước đây, phương pháp được giới y học khuyến nghị nhất là phẫu thuật Pena. Quá trình này gồm ba giai đoạn:
- Giai đoạn đầu tiên là tạo một lỗ rò tạm thời để chất thải có thể đào thải ra ngoài.
- Giai đoạn hai, sau một thời gian nhất định, tiến hành tạo hình hậu môn.
- Giai đoạn ba là đóng lại lỗ rò đã tạo trước đó.
Điểm quan trọng nhất của phương pháp này là gì? Chính là cách tiếp cận mới trong việc hiểu về cấu tạo và chức năng của hậu môn.
Hậu môn đóng vai trò thiết yếu đối với cơ thể con người. Nói một cách đơn giản, việc kiểm soát đại tiện phụ thuộc vào hậu môn, mà cụ thể là các cơ vòng hậu môn. Cơ vòng hậu môn gồm hai loại: cơ vòng bên trong và cơ vòng bên ngoài. Vậy loại nào quan trọng hơn? Chính là cơ vòng hậu môn bên trong.
Lý do là vì cơ vòng bên trong có thể co bóp liên tục mà không bị mệt mỏi, giúp giữ phân lại trong suốt thời gian chờ bài tiết. Trong khi đó, cơ vòng bên ngoài chỉ có thể co rút trong thời gian ngắn, chưa đến một phút, nếu bị quá tải sẽ mệt mỏi và không thể giữ được phân.
Nói đến đây mới thấy, bệnh tật quả thực quá tàn nhẫn, luôn nhắm vào những điểm trọng yếu của con người mà ra tay không chút nương tình.
Muốn cứu đứa trẻ này, chỉ có cách duy nhất là nhanh chóng tiến hành phẫu thuật.
Ở trẻ sơ sinh bị hẹp hậu môn – dù là hẹp cao, trung bình hay thấp – thì cơ vòng hậu môn bên ngoài vẫn phát triển bình thường, không có sự khác biệt. Nhưng điều quan trọng nhất lại nằm ở cơ vòng bên trong. Càng là hẹp hậu môn ở vị trí cao, sự phát triển của cơ vòng bên trong càng kém, thậm chí có thể không tồn tại.
Trong y học, điều khiến bác sĩ e ngại nhất chính là tình huống "không bột đố gột nên hồ" – tức là thiếu điều kiện cần thiết để thực hiện điều trị. Câu nói này có thể áp dụng trong rất nhiều trường hợp khác nhau.
Đối với những dị tật bẩm sinh ở trẻ sơ sinh, tình trạng này xảy ra khá phổ biến. Phần lớn các dị tật này đều xuất phát từ việc cơ quan trong cơ thể không phát triển đầy đủ. Giống như lần trước đã đề cập đến dị tật hẹp thực quản – dạng nghiêm trọng nhất của dị tật này đòi hỏi phải tìm cơ quan khác trong cơ thể để thay thế phần thực quản bị thiếu hụt.
Khi đối mặt với những ca bệnh như vậy, bác sĩ chỉ có thể cố gắng tìm kiếm trong cơ thể đứa trẻ, hy vọng phát hiện được phần nào tổ chức còn sót lại của cơ vòng hậu môn bên trong. Chẳng hạn, phần cuối của ruột thừa hoặc trực tràng có thể giúp tăng cơ hội tìm thấy tổ chức cơ vòng này để tái tạo hậu môn.
Phương pháp phẫu thuật Pena chính là dựa trên nguyên tắc đó. Cách này tận dụng cơ vòng hậu môn bên ngoài phát triển bình thường cùng với phần cơ vòng bên trong còn sót lại để tạo hình hậu môn mới. Danh từ chính xác của phương pháp này là "phẫu thuật tạo hình hậu môn sau vị trí phân", trong đó dao mổ sẽ đi theo hướng của cơ vòng để hạn chế tối đa tổn thương. Đây cũng chính là điểm quan trọng nhất của kỹ thuật này.
Từ đây có thể thấy, phương pháp Pena thuộc nhóm phẫu thuật truyền thống, không phải kỹ thuật nội soi. Đương nhiên, người nhà bệnh nhi thường có xu hướng lựa chọn phương pháp nào ít xâm lấn nhất. Trước đó, khi học về Ngoại khoa Tổng quát, chúng ta cũng từng thảo luận qua vấn đề này: đối với những ca phẫu thuật hẹp hậu môn ở vị trí thấp hoặc trung bình, nội soi không mang lại nhiều lợi ích và thao tác thực hiện cũng khó khăn hơn. Vì vậy, kỹ thuật nội soi chủ yếu được áp dụng trong các ca hẹp hậu môn ở vị trí cao.
Bước đầu tiên – như lời thầy Ngũ vừa nhắc – là phải xác định chính xác vị trí hẹp hậu môn.
Xét việc thầy Ngũ đã đi thông báo cho phòng phẫu thuật, có thể suy đoán rằng trường hợp này không phải hẹp hậu môn thấp. Bởi thông thường, trẻ sơ sinh bị hẹp hậu môn thấp vẫn có một đường rò giúp bài tiết, nên không cần vội vàng phẫu thuật ngay. Rốt cuộc, phẫu thuật cho trẻ sơ sinh luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro, nếu không có nguy cơ đe dọa tính mạng thì không nên tùy tiện động dao mổ.
Tuy nhiên, các bạn học không thể chỉ dựa vào hành động của thầy mà suy đoán câu trả lời. Nếu làm vậy, chẳng khác nào khiến thầy xem thường các ngươi.
Muốn xác định chính xác vị trí hẹp hậu môn, cách đơn giản và tiết kiệm nhất là chụp X-quang ổ bụng ở tư thế bình thường. Nếu tình trạng bệnh nhi cho phép, có thể tiến hành chụp X-quang đảo ngược tư thế, tức là nhân viên y tế sẽ giữ hai chân đứa trẻ lên cao, đồng thời dùng một tay cố định đầu hoặc vai để bé ở tư thế lộn ngược khi chụp phim.
Hiện tại, bệnh nhi này mới chỉ chụp phim X-quang ổ bụng thông thường. Vài bạn học vây quanh bàn đèn, cẩn thận quan sát tấm phim để phân tích.
Lúc này, Phan – một trong số các bạn học – lên tiếng trả lời: "Đây là đoạn cuối của trực tràng bị phình to, còn bên này có thể là vị trí của xương mu và cơ liên kết. Hai vị trí này khá gần nhau, có lẽ đây là trường hợp hẹp hậu môn trung bình."
