Cô chấp nhận số phận, biết từ nhỏ anh chính là thần hộ vệ, là vị cứu tinh của cô, bình thường anh có cuộc sống của anh, anh có bạn của anh, chỉ lúc cô gặp nguy hiểm anh mới chiếu sáng cho cô, giải cứu cô, nguy nan qua rồi, anh lại thu ánh hào quang trên người cô về, để chiếu vào người khác. Một ngoại lệ duy nhất là thời gian qua lại với nhau hồi học môn Triết học Mác – Lê nin, nhưng đó không phải ý của anh, mà do cô ép anh, khiến anh tạm thời rời xa quỹ đạo của anh, cô tin sớm muộn cô sẽ phải trả giá nặng nề về điều đó.
Mấy tháng tiếp theo rất nhàm chán, học chính trị vô cùng vô tận, việc thi TOEFL, GRE cơ bản coi như đã bị đóng băng, đến đăng ký cũng cần phải xin trường học phê chuẩn, cô đánh bạo xin một lần, không được phê chuẩn, nói cô tuổi nghề quá ngắn.
Cô mất nhiệt tình học tiếng Anh, đối với công việc dạy học thì cũng chẳng có hứng thú gì, đối với học chính trị thì càng ghét cay ghét đắng, lúc lên lớp rất khó chịu, cuối tuần thì lại càng khó chịu hơn, cô đơn, vô vị, không có mục tiêu phấn đấu, tiền đồ như một bức màn ảm đạm.
Chính vào những ngày tháng đó, Chỉ Thanh đã nhảy vào cuộc sống của cô.
Chỉ Thanh là do cô giáo Châu, mẹ của Viên Dịch giới thiệu, còn cô giáo Châu là đồng nghiệp với bố Chỉ Thanh, bố mẹ Chỉ Thanh rất sốt ruột, muốn giải quyết sớm vấn đề yêu đương, vợ con của con trai, bèn nhờ người làm mối giúp, việc nhờ vả này chẳng mấy chốc đã đến tay bố mẹ Viên Dịch. Bố mẹ Viên Dịch nói chuyện ở nhà bị Viên Dịch nghe thấy, bèn nhớ đến Sầm Kim.
Lúc Viên Dịch mới nhắc đến Chỉ Thanh thì Sầm Kim cũng chẳng có nhiệt tình gì, nhưng Viên Dịch đã nói một câu gợi cho cô sự hứng thú:
- Cái anh chàng này thật thà, anh ta nhất định bảo mẹ tớ phải nói với cậu rằng do có mâu thuẫn với giáo viên hướng dẫn và trường học nên việc phân bổ công tác của anh ta bị ảnh hưởng, vốn được giữ lại trường nhưng kết quả nhà trường đã không chịu nhân anh ta, khó khăn lắm mới kiếm được công việc dạy học tạm thời ở một trường đại học dân lập gần ngoại ô.
- Anh ta nói với tớ mấy cái đó làm gì?
- Anh ta nói anh ta không muốn lừa cậu, nói rõ từ trước để cậu dễ quyết định.
Cô bỗng chốc có chút quan tâm, quyết định đến gặp “anh chàng thật thà”.
Mặc dù Viên Dịch là người giới thiệu nhưng chỉ phụ trách đưa lời, kiên quyết không chịu đích thân tham gia giới thiệu cho hai bên quen nhau, nói chưa đến tuổi làm bà mối, không đủ khả năng đó.
Sầm Kim và Chỉ Thanh gặp nhau ở nhà bố mẹ Viên Dịch, lúc cô tới đó thì anh chàng thật thà đã đến trước, mẹ của Viên Dịch – cô giáo Châu giới thiệu:
- Cậu ta đến từ lâu rồi, đi xe đường dài từ ngoại ô đến thành phố G, sợ đến muộn nên cứ vội vội vàng vàng.
Cô nhìn thoáng anh ta, cảm thấy cũng được, kiểu học giả, nhưng vẫn chưa đến độ yếu đến nỗi gió thổi là bay, đeo kính, dáng vẻ tiếp đón rất giống dân trí thức, nhìn thấy cô cũng cởi mở.
Cô giáo Châu giới thiệu hai người xong rồi lui ra, tiện thể đóng cửa lại.
Trong vấn đề gặp đối tác qua mai mối, cô là người đã kinh qua nhiều “sa trường”, từ lâu đã đúc rút ra một quy luật: miễn là bạn không quan tâm về người đó thì bạn sẽ không cảm thấy bối rối hay lóng ngóng gì, hoàn toàn có thể thích thú ngồi ngắm sự bối rối và ngượng ngập của đối phương, còn đối phương càng bối rối thì càng lóng ngóng, còn bạn càng không bối rối thì càng không lóng ngóng.
Nhưng “đối phương” hôm nay dường như cũng đã kinh qua nhiều “sa trường”, chẳng hề tỏ ra bối rối, và lại càng không lóng ngóng, khai cuộc đã lịch sự, giống như kiểu sớm đã biết tỏng bụng dạ cô rồi.
- Cô giáo Châu đã nói rõ lai lịch và tình trạng của tôi với em rồi đúng không?
Cô không nén nổi cười:
- Nếu anh nói lai lịch của anh là đã tham gia phong trào sinh viên, và tình trạng là bị ảnh hưởng trong công việc thì đúng, cô ấy đã nói rồi.
Anh cũng cười cười, lộ ra hàm răng đều tăm tắp, càng tăng thêm thiện cảm trong cô, trong kinh nghiệm hẹn hò của cô mà nói thì đàn ông có hàm răng đều tăm tắp như vậy thật đáng khen ngợi. Ấn tượng của cô về hàm răng của đàn ông, người thì chín sau ba không, kẻ thì khấp kha khấp khểnh, màu sắc lại càng không dám tâng bốc, vừa nhìn vào răng đã thấy mất cả ngon, thì còn nói đến hứng thú gì nữa. Còn như hàm răng của Vệ Quốc thì vẫn còn khá, nếu so với hàm răng của Chỉ Thanh thì không phân được cao thấp, nhưng răng Vệ Quốc lại không tốt, ăn lạnh hay chua là đau, e là sớm muộn sẽ chẳng còn mấy cái.
Chỉ Thanh cười vui vẻ nói:
- Đã biết mà em vẫn tới hả? Vậy gan em quả thật cũng không nhỏ nhỉ.
- Tại sao nói gan tôi không nhỏ?
- Thông thường con gái khi nghe thấy lai lịch và tình trạng của anh đều sớm bỏ chạy.
- Vậy tại sao trước khi gặp anh lại nói rõ lai lịch và tình trạng của mình? Không sợ người ta bỏ chạy sao?
- Bỏ chạy thì chẳng phải đã giúp tôi đỡ mất một lần mua vé xe sao?
- Hơ hơ, thật ngại quá, hôm nay đã khiến anh phải tốn tiền rồi.
- Tốn tiền nhưng đáng.
Cô cảm thấy ánh mắt của anh có chút tình trong đó, trong lòng hơi chút đắc ý:
- Không phải đây là lần đầu tiên anh gặp gỡ qua mối lái chứ?
- Là lần đầu tiên.
- Nhưng chẳng phải anh nói có mấy cô gái đã chạy mất rồi còn gì?
- Bỏ chạy mất nên gặp mặt không thành, sao có thể tính được?
Cô bị anh bóc mẽ, nhưng không hề tức giận, cười vui vẻ nói:
- Chắc anh không đến nỗi đợi đến sau khi đen đủi rồi mới bắt đầu… nghĩ đến vấn đề cá nhân chứ?
- Đúng lúc đợi đến khi đen đủi mới bắt đầu suy nghĩ vấn đề cá nhân.
- Tại sao?
- Bởi vì trước đây không có vấn đề cá nhân.
Cô lại bị anh bóc mẽ lần nữa, vẫn không hề tức giận:
- Cũng có nghĩa là trước đây anh đã có bạn gái?
Lúc đầu cô đoán anh chưa có bạn gái, hoặc cho dù đã có nhưng chắc anh cũng sẽ không thừa nhận nên mới hỏi câu này, nhưng anh lại rất thẳng thắn trả lời:
- Ừ, từng có.
Cô hơi khó chịu:
- Sao lại thôi nhau?
- Chưa thôi.
- Chưa thôi?
Anh cúi đầu nói:
- Cô ấy… mất rồi.
Điều này thật nằm ngoài sự dự đoán của cô:
- Xin lỗi, tôi… không nên hỏi chuyện này.
- Không sao, tôi bảo cô giáo Châu nói với em rồi, có thể cô ấy quên không nói.
Im lặng một lát cô hỏi:
- Cô ấy mất khi nào vậy?
- Năm nay.
- Là vì bệnh tật?
- Không phải.
- Vậy là vì…
- Tai nạn xe, anh ngẩng lên nhìn cô với ánh mắt rưng rưng.
Cô đoán:
- Đúng cái vụ tai nạn xe khách lần đó ở thành phố Y?
Anh gật gật đầu:
- Cho nên tôi vốn không có ý… tính đến chuyện này… chưa đến nửa năm… mồ còn chưa xanh cỏ…
- Vậy tại sao anh lại đồng ý gặp mặt?
- Vì bố mẹ tôi, họ cứ tưởng tìm cho tôi một cô bạn gái thì sẽ khiến tôi quên được chuyện này.
- Nhưng thực ra anh không thể.
- Em có thể trong thời gian ngắn như vậy quên đi tình yêu đầu đời của mình không?
Cô không trả lời.
Im lặng một lát anh nói giọng khàn khàn:
- Xin lỗi, tôi quá ích kỷ, vì đối phó với bố mẹ mà kéo em vào cuộc.
- Không có gì, tôi có thể hiểu được.
- Cảm ơn em.
Cô rất hiểu tâm trạng của Chỉ Thanh, cũng rất tôn trọng tình cảm của anh, ngồi cùng anh một lúc thì đứng dậy cáo từ:
- Anh… cũng đừng buồn quá, người chết không thể sống lại, cô ấy ở dưới suối vàng chắc chắn sẽ mong anh sống hạnh phúc.
Anh cảm kích gật đầu, cũng đứng lên:
- Tôi cũng phải đi rồi.
Hai bọn họ cùng ra khỏi phòng cáo từ chủ nhà.
Cô giáo Châu vừa nhìn thấy biểu hiện của hai người đã hiểu ngay ra có chuyện gì, lập tức tự trách mình:
- Tiểu Đào, cậu ấy có bảo bác nói hết với cháu, bác hơi đãng trí, không nói với con bé Dịch. Làm cháu mất công đi một chuyến, bác thật xin lỗi.
Cô rất rộng lượng nói:
- Không phí công đâu ạ, quen biết được một người bạn mà bác, cháu cảm ơn bác nhiều.
Cô giáo Châu nhất định đòi giữ hai người ở lại ăn cơm nhưng cả hai đều không chịu, kiên quyết cáo từ ra về.
Ra đến ngoài anh hỏi:
- Em có đói không?
- Sao vậy?
- Nếu em đói thì chúng ta cùng đi ăn gì đó, tôi đi vội chưa ăn sáng, giờ đói rồi.
Cô cười:
- Con người anh thật kỳ lạ, vừa rồi bác Châu giữ anh lại ăn cơm sao anh nói không đói?
- Vì thấy em không chịu ở lại ăn.
Cô không ghét việc ăn cơm cùng anh ta, cũng đói thật nên nhận lời.
Chỉ Thanh nói biết một quán ăn nhỏ, ăn cũng được, hai người ra phố đón xe, đi qua mấy trạm rồi lại đi bộ một lát mới đến quán ăn nhỏ anh nói.
Hai người đi vào, anh chọn mấy món, giới thiệu đây là những món đặc biệt của nhà hàng này.
Cô có chút linh cảm nhưng không nói ra.
Bữa ăn đó diễn ra tương đối vui vẻ, anh nói chuyện khá hài hước, cũng tìm được mấy chủ đề mà cả hai đều có thể bàn tán rôm rả, dáng vẻ cũng rất phong độ, cô cảm thấy không tồi.
Nhưng ăn xong đi ra anh lưu luyến nhìn lại quán ăn đó, thở dài:
- Tôi với cô ấy ăn bữa cuối cùng chính ở quán này.
Họ không nói gì nữa, ai về nhà người đó.
Cô cho rằng việc này đã kết thúc, Chỉ Thanh đã bị mắc kẹt trong sự đau khổ với người bạn gái cũ, không thoát ra được, như vậy cô cũng sẽ không trách anh, nhưng cũng không thể tiếp nhận anh. Chỉ có thể nói tạo hóa trêu ngươi, nếu không có sự kiện đó thì anh và người bạn gái có thể đã kết hôn rồi. Nhưng xảy ra chuyện, cuộc đời của anh đã thay đổi hoàn toàn, không thể quay trở lại quá khứ, cũng không thể tiến tới tương lai, buộc phải chấp nhận số phận đau khổ.
Cô phải thừa nhận rằng Chỉ Thanh rất khá, là người xuất sắc nhất trong số những người cô đã quen, cũng là người duy nhất khiến cô có chút cảm giác. Nếu không xảy ra chuyện đó thì cô sẽ đồng ý nói chuyện yêu đương với anh. Nhưng nếu không có chuyện đó thì anh lại sẽ không làm quen với cô, cho nên nói số phận không muốn an bài cho anh đến với cô.
Nhưng mấy hôm sau, cô nhận được một bức thư của Chỉ Thanh. Cô chưa bao giờ nhận được lá thư tình nào văn vẻ như vậy, hoặc giả nói, cô cũng chưa nhận được bức thư tình không văn vẻ nào.
Trong thư anh nói: Có lẽ em sẽ cảm thấy anh là kẻ bạc tình, nhưng anh vẫn phải nói với em rằng, anh đã yêu em. Anh tưởng cuộc đời của anh mãi mãi sẽ không thể yêu được bất kỳ ai nữa, nhưng anh đã sai. Tình yêu đã đến, anh trở tay không kịp.
Bối cảnh gặp mặt ngày hôm đó được viết lại rất thơ mộng, một cái cau mày, một nụ cười của cô, cử chỉ của cô, mỗi lời cô nói, mỗi việc cô làm anh đều ghi lại, khiến cô phải khâm phục. Trong một khoảng thời gian ngắn như vậy anh lại có thể quan sát mọi sắc thái một cách chi tiết như vậy, và nhớ rất rõ, hơn nữa lại miêu tả được rất sống động, chỉ có thể nói khả năng ghi nhớ của anh quá phi thường, và lời văn rất xuất chúng.
Anh nói cuối tuần anh phải về nhà bố mẹ, ở đại học H, cách đại học G không xa, nếu cô không phản đối, anh muốn đến thăm cô.
Cô bị bức thư tình của anh khiến cho cảm động, lần đầu tiên trong đời, cô nhận được bức thư tình lãng mạn như vậy, không thể không cảm động được.
Cô đồng ý, hẹn thời gian sẽ đợi anh ở cổng sau. Nhưng anh vẫn đến trước cô, tựa vào chiếc xe đạp. Nhìn thấy cô liền cười tươi với cô. Đợi cô đến nơi liền hỏi với vẻ ngượng nghịu:
- Có phải anh rất ngốc không?
Cô bẽn lẽn mỉm cười:
- Không ngốc.
Anh cứ nhìn cô chằm chằm, nhìn đến nỗi cô cảm thấy xấu hổ. Cô hỏi:
- Có phải em rất giống cô ấy?
- Giống ai?
- Người đó của anh… bạn gái cũ?
- Không giống.
- Vậy sao anh cứ nhìn em thế?
- Cứ nhìn mãi thì là giống cô ấy? Hoàn toàn ngược lại, nếu giống cô ấy thì anh sẽ không nhìn mãi.
- Vì đã khắc sâu trong tim rồi?
Anh có vẻ không tự nhiên cho lắm:
- Có phải em suy nghĩ nhiều về việc này không?
- Em không suy nghĩ, mà sợ anh suy nghĩ.
- Anh không…
- Không thì tốt.
- Có phải em thấy con người anh là kẻ… bạc tình không? Mồ còn chưa xanh cỏ.
Cô bèn kiên quyết đề nghị:
- Anh đừng nhắc đến cụm từ “mồ còn chưa xanh cỏ” được không? Nghe cứ thấy…
Anh liền vội nói theo:
- Được, anh sẽ không nhắc đến chuyện này nữa.
Nhưng cô lại nhắc:
- Cô ấy chôn ở đâu?
- Quê cô ấy.
- Quê cô ấy ở đâu?
- Huyện K.
Không phải là một thành phố nổi tiếng nhưng cô biết nơi đó, cách đây rất xa, nếu anh đi tàu hỏa đến đó thì giữa chặng phải qua thành phố F.
Cô hỏi:
- Anh… đã đến nhà cô ấy chưa?
- Đến rồi. Anh đã đưa bố mẹ cô ấy đến thành phố Y để nhận cô ấy rồi sau đó đưa cô ấy về quê.
Anh ngẩng đầu lên nhìn trời, rất lâu sau mới hạ xuống:
- Xin lỗi, anh… muốn ngồi một mình một lát.
Cô không nói gì, đi về phòng của mình.
Nhưng không biết tại sao bóng anh cứ chao đảo trước mắt cô, anh ôm một cái lọ tro, ngồi trên tàu chỗ sát cửa sổ, ánh sáng bên ngoài chiếu vào khuôn mặt như tạc tượng của anh, khiến mặt anh một bên sáng một bên tối, cứ chốc chốc tàu hỏa lại phát ra tiếng xình xịch xình xịch.
Anh cứ ngồi như vậy, lọ tro trong lòng anh ôm mỗi lúc một ấm hơn