Chu Tử trong lòng đã có dự tính, nàng biết phụ thân luôn luôn ngu hiếu (*), bà nội nhất định sẽ thực hiện được ý đồ, hiện tại việc nàng có thể làm, chính là hết sức từng chút một đẩy sự tình theo chiều hướng tốt hơn. Nếu bà nội đã chuẩn bị kỹ để bán hai chị em nàng, nhất định sẽ gióng một tiếng trống làm tinh thần thêm hăng hái kiên trì tới cùng đây, chỉ sợ trong chốc lát sẽ tới đây.
(* ngu hiếu: hiếu thảo đến mức ngu muội, không phân biệt được tốt xấu.)
Trong lòng Chu Tử đang thấp thỏm không yên, lại nghe được phụ thân ho khan một tiếng, sau đó chính là tiếng ken két của cửa viện bị đẩy ra, vừa định ra đón, liền nghe được tiếng bà nội lớn giọng: “Ngươi trước hết đừng nói gì, ta sẽ nói chuyện với con dâu, xem nàng dám nghe không!”
Chu Tử, Chu Bích vội chạy về trong phòng, đứng ở bên người mẫu thân nhỏ giọng nói: “Bà nội đến đây!”
Chu lão thái có biệt hiệu gọi làm “Chu đại pháo”, tất nhiên là vì giọng nói rất lớn, Chu đại tẩu tất nhiên đã sớm nghe thấy. Nàng vỗ vỗ tay nữ nhi, đứng dậy nghênh đón mẹ chồng.
Chu lão thái rất có tâm kế, vào nhà ngồi vào chỗ của mình sau đó há mồm liền hỏi con dâu: “Sắp qua năm mới mà cũng chưa làm quần áo mới cho Tử nhi và Bích nhi sao?”
Chu đại tẩu trả lời: “Nợ người ta còn chưa trả xong, năm nay sẽ không làm!”
Chu lão thái lại hỏi: “Hôm nay cho Tử nhi và Bích nhi ăn gì?”
Chu đại tẩu có chút mờ mịt, thành thành thật thật đáp: “Bánh bột ngô, cháo rau dại…”
Chu lão thái không ngừng cố gắng: “Có muốn cho hai đứa nó sống tốt hơn không?”
Chu đại tẩu cứng miệng nói không ra lời.
Chu lão thái cười xùy một tiếng: “Ai không muốn cho đứa nhỏ có cuộc sống tốt hơn chứ? Đều là cháu gái ruột của ta mà! Ngươi làm mẹ mà không thương, ta làm bà nội sẽ thương, ta đã quyết định rồi, ta muốn cuộc sống của cháu gái ta đều được tốt đẹp!”
Chu đại tẩu nói không lại mẹ chồng, vội dùng ánh mắt cầu cứu nhìn Chu đại lang. Nhưng Chu đại lang một mực hiếu thuận, không dám làm trái ý mẫu thân mình, hắn ngồi ở một nơi cúi đầu không nói lời nào.
Chu Tử vừa muốn nói chuyện, Chu lão thái đã nói: “Hai người môi giới nổi tiếng nhất trong thành là Ngả Tứ Hổ và Lưu lão bà…” Bà cố ý kéo dài giọng.
Bởi vì nhà ở giao lộ phía tây của huyện thành, cho nên Chu đại lang và Chu đại tẩu có biết một chút ít chuyện trong thành.
Ai cũng biết công việc của Ngả Tứ Hổ là chuyên bán trẻ con ở các nơi làm kỹ nữ, làm con hát, còn Lưu lão bà là chuyên bán nha hoàn, vợ bé cho các hộ gia. Bởi vậy hai vợ chồng bọn họ vừa nghe nhắc tới Ngả Tứ Hổ, trong lòng đều cả kinh run sợ, lập tức nói: “Vậy tìm Lưu lão bà thì tốt hơn!”
Chu lão thái đạt được mục đích, cảm thấy gừng càng già càng cay, trong lòng rất đắc ý, biểu tình trên mặt vẫn bày ra vẻ đau thương luyến tiếc: “Ta cũng nghĩ như vậy, đến nhà giàu người ta làm nha hoàn, ăn mặc so ra còn tốt hơn cô nương nhà Chương lão Tam ấy chứ, ta là đang lo lắng cho hai cháu gái này của ta thôi!”
Bà lại nói: “Bộ dạng của Tử nhi và Bích nhi đều chỉnh tề, ít nhất sẽ được hai mươi lượng bạc.”… Chu lão thái thừa thắng xông lên, đem mọi phương diện đều nói hết, lúc này mới đắc ý rời đi.
Một nhà bốn người Chu Tử cùng ở tại trong phòng, nhưng ai cũng không mở miệng, trong phòng thực yên tĩnh, chỉ có tiếng tim đèn thỉnh thoảng vang lên “tách” một cái.
Chu Tử suy đi nghĩ lại, đến thế giới này đã nhiều năm rồi, cả nhà nàng vẫn cứ giãy dụa trong cảnh nghèo nàn cơ cực như vậy, hàng năm làm việc mệt đến chết đi sống lại, nhưng ngoại trừ phải trả nợ, còn phải nộp thuế thân hiến lương thực, còn dư lại không có bao nhiêu. Nàng và Chu Bích chưa từng được ăn no, càng không nói đến chuyện được ăn một chút thịt. Cứ mỗi dịp cuối năm sau khi bán lợn, phụ thân mới mua chút thức ăn ngon, chút nước luộc thịt heo mà người ta không cần nữa, cả nhà mới được coi là có thức ăn mặn. Phần lớn những nhà ở trong thôn đều giống như nhà bọn họ, đều giãy dụa cầu chút ấm no.
Thời đại này trọng nam khinh nữ, nữ hài tử bị cầm bị bán là chuyện thường. Chờ khi nàng cùng Chu Bích lớn thêm vài tuổi, cũng sẽ bởi vì mấy lượng bạc lễ hỏi mà bị gả vào một nhà nông nghèo khó không khác nhà mình mấy, sinh con, làm việc, tiếp tục giãy dụa cầu chút ấm no.
Cuộc sống như vậy, chẳng lẽ cứ như vậy cả đời sao? Cứ sống như vậy, không bằng Chu Tử dùng bất cứ giá nào làm cho cuộc sống nhà mình tốt hơn một chút.
Chu Tử suy đi nghĩ lại, cuối cùng mở miệng nói: “Cha, nếu thật sự phải đem con đi bán, vậy thì đừng bán muội muội, về sau cũng không bán. Con đến nhà người ta làm việc, hẳn là có tiền công, sau khi làm cho người ta xong, con trở về, chúng ta sẽ càng ngày càng tốt hơn. Cũng đừng dễ dàng hứa hôn muội muội cho người ta, đến lúc đó con sẽ nghĩ biện pháp.”
Nàng nhìn cha mẹ: “Hơn nữa, muội muội sang năm còn có thể giúp đỡ mẫu thân chăm sóc đệ đệ, còn có thể giúp việc nhà.”
Chu đại lang thở dài: “Ngày mai cha sẽ thương lượng với bà nội con một chút.”
Chu Tử nhìn Chu đại lang: “Cha, mẹ con mùa xuân đã sinh rồi!” Chu Tử lời này ngầm ý là: chúng ta cũng là người một nhà, không thể cái gì cũng nghe bà nội, không thể chỉ ngu hiếu, bị bà nội khi dễ.
Chu đại lang lại thở dài: “Đã biết, các con ngủ đi!”
Chu Tử nhìn mẫu thân: “Mẹ…”
Chu đại tẩu chực khóc. Nàng luôn luôn không có chủ ý, cái gì cũng đều nghe mẹ chồng và trượng phu, lúc này vì nữ nhi cũng cố lấy dũng khí nói với chồng: “Cha đứa nhỏ, lần này chàng nên giữ vững lập trường a!”
Chu đại lang không nói chuyện, đứng dậy đẩy Chu Tử và Chu Bích đi ra ngoài: “Ngủ đi! Ngủ đi!”
Ổ chăn lạnh như băng. Chu Tử và Chu Bích mặc nguyên cả quần áo ngồi vào trong ổ chăn, hai chị em rúc vào cùng nhau.
Chu Tử dặn dò Chu Bích: “Tỷ không có ở nhà, muội phải chăm sóc mẹ cho tốt, tương lai còn phải chăm sóc tốt cho đệ đệ, khuyên cha nhiều vào, không nên việc gì cũng đều nghe bà nội.”
Chu Bích nghẹn ngào gật gật đầu. Từ nhỏ cái gì nàng đều nghe theo chủ ý của tỷ tỷ, lại không nghĩ tới có một ngày tỷ tỷ phải rời khỏi mình. Đối với tương lai không có tỷ tỷ, nàng cảm thấy thật sợ hãi.
“Tương lai, nếu tỷ đã vững vàng, sẽ nghĩ biện pháp đưa muội cũng mang đi ra ngoài,” Chu Tử dặn dò Chu Bích, “Dựa vào ai cũng không bằng dựa vào chính mình!”
Vừa sáng tinh mơ, Chu đại lang đã phải đến “nhà bên kia”. Không bao lâu sau hắn trở lại, nói với Chu đại tẩu: “Đem đồ đạc gì đó của Tử nhi dọn dẹp một chút đi, chờ chút nữa Tam Lang sẽ đánh xe bò chở vào thành.”
Chu đại tẩu chảy nước mắt giúp Chu Tử thu thập quần áo.
Chu Tử ngược lại rất là trấn định, nàng lôi tất cả quần áo bông mà mẫu thân bỏ vào trong bao ra: “Mẹ, con lấy hai bộ trung y là được, áo ngoài đang mặc trên người là được rồi, tới đó người ta khẳng định sẽ cho quần áo. Con không lấy quần áo, đều giữ lại cho muội muội, cũng tiết kiệm được chút tiền cho nhà mình.”
Chu Bích cùng Chu đại tẩu đứng ở bên cạnh, hai mắt đều rưng rưng đẫm lệ. Mặt Chu đại lang cũng âm trầm không nói lời nào.
Chu Tử muốn làm cho mọi người vui vẻ hơn, cười nói: “Mẹ, đều nhờ công của mẹ rồi!”
Chu đại tẩu lau nước mắt: “Nhờ công gì của mẹ chứ?”
Chu Tử nghiêng đầu dùng đầu ngón tay chỉa chỉa gò má trên mặt mình: “Công mẹ sinh con ra xinh đẹp như vậy, nhất định có thể bán đủ hai mươi lượng bạc!”
Lời nói đùa này có hơi không đúng lúc, Chu đại tẩu nước mắt lập tức trào ra. Đáy lòng Chu Tử cũng thê lương.
Chu đại lang không cho Chu đại tẩu cùng Chu Bích đi tiễn, tự mình mang Chu Tử đến “Nhà kia”. Chu Tam Lang đã chuẩn bị xong xe bò, đang chờ ở cửa lớn. Nhìn thấy cha con Chu Tử, vội kêu một tiếng: “Mẹ, Tử nhi đến rồi!”
“Được rồi!” Chu lão thái không hổ có tên “Đại pháo”, tiếng như chuông đồng vang lên. Tóc bà búi gọn, cắm cây trâm bạc, trên người mặc áo màu trắng, váy màu tương, nhìn qua chỉnh tề lanh lợi. Bà nhìn thấy Chu đại lang đã đến, liền cười nói: “Đại Lang, con về trước đi, đừng chậm trễ công việc ở nhà Chương lão Tam, Tam Lang đưa ta đi là được!”
Chu Tử vội hỏi: “Cha, cha cũng đi đi, con sợ!”
Chu đại lang cúi đầu đi đến càng xe: “Tam Lang, đệ ở nhà đi, ta đánh xe cho!”
Chu Tam Lang liền nghe lời xuống xe.
Chu lão thái không làm sao được, trừng mắt liếc nhìn chu Tam Lang một cái, xoay mặt trương ra vẻ tươi cười, lôi kéo Chu Tử lại gần nhìn một cái, thấy mái tóc đen tuyền của Chu Tử búi gọn gàng thành hai búi nhỏ trên đầu, khuôn mặt nhỏ nhắn tuyết trắng được rửa sạch sẽ, bị gió quét qua mà ửng hồng, mặt mày tinh xảo tú lệ, nhìn qua có thể bán với giá tốt, cho nên tâm tình thật vui vẻ, ánh mắt cũng cười đến cong lên, chỉ vào cái đệm vải bông mà mình đã sớm bảo Tam Lang chuẩn bị, ôn nhu nói: “Tử nhi à, lên xe đi! Ngồi cùng bà nội!”
Chu Tử cảm thấy bà nội cười rất giống sói bà, nàng buồn nôn đến nổi da gà đầy người. Nàng cũng giả vờ cười hề hề nhường bà nội lên xe trước. Hai bà cháu cực kỳ khách khí nhường qua nhường lại, Chu Tử cuối cùng giành được thắng lợi, nhích thân thể nhỏ bé của mình qua cho bà nội lên xe ngồi xuống, sau đó mình mới lên xe ngồi xuống ở trước người bà nội. Đệm bông quá nhỏ, bị cái mông tôn quý của Chu lão thái hoàn toàn chiếm lĩnh, Chu Tử cũng không thể ngồi lên được một chút nào. Đành phải ngồi trên sàn xe bằng gỗ cứng.
Đợi hai người ngồi vững, Chu đại lang vung roi, quát một tiếng “Giá”, chiếc xe bò chậm rãi lăn bánh.
Xe bò đi rất chậm. Đường ở nông thôn cũng không bằng phẳng, mà hơi gồ ghề, ngồi trên xe bò thân mình tùy theo đó mà xoay tới xoay lui, thật sự không đặc biệt thoải mái. Dọc theo đường đi gặp được hàng xóm, Chu lão thái đều cao giọng chào hỏi. Bà muốn khoe ra mình có phương pháp bán cháu gái, lại sợ hàng xóm đố kỵ phương pháp của mình. Hàng xóm hỏi bà: “Lão thái, vào thành sao?”
“Đúng vậy!”
“Đi làm gì vậy?”
“Đi vào thành thăm thông gia!”
Hàng xóm cực kỳ hâm mộ: “Vậy sao, Tứ Mỹ nhà bà tìm được nhà chồng thật không tệ nha! Bà thật có bản lĩnh đó!”
Chu lão cực kỳ đắc ý: “Đều là duyên phận, duyên phận cả!”
…
Chu lão thái đường làm quan rộng mở, Chu đại lang cùng Chu Tử đều ngậm miệng không nói, trong lòng khó chịu. Chương Gia trang ở cạnh sông, vào thành đi một đường theo hướng đông từ chỗ thấp đến chỗ cao là tới.
Chu Tử nhìn hồ nước dọc hai bên đường, hàng cây Bạch dương (1) nhấp nhô xen lẫn với những gian nhà tranh, trong lòng cảm thấy hiu quạnh. Nàng ngẩng đầu, nhìn đến trên cành bạch dương trụi lủi có một cái tổ chim, nàng không biết chắc rốt cuộc là tổ chim sẻ hay là tổ chim én. Nếu là tổ chim én, mùa xuân sang năm chim én con sẽ bay về, nhưng Chu Tử lại không biết mình còn có ngày trở về hay không.
Bởi vì Chu Tử có một bà ngoại có đam mê bán con gái, cho nên đối với giá mua bán người trên thị trường có một chút hiểu biết, biết nhà có thể bỏ ra hai mươi lượng bạc mua nha hoàn, nhất định không phải là nhà nghèo cửa nhỏ. Đối với tương lai của chính mình, nàng tính đến điều tệ nhất.
Kiếp trước xem 《 Kim – Bình – Mai 》(2), Chu Tử còn nhớ rõ tuổi thơ của Phan Kim Liên(3). Không phải Phan Kim Liên là bị người thân bán đi, cuối cùng cứ từng bước như vậy mà nhúng bùn sao?
Mình sinh ra xinh đẹp, tương lai không chừng sẽ có một Trương Đại Hộ(*) tuổi già sức yếu, óc đần bụng phệ, ngồi không mà hưởng thụ xuất hiện.
Nghĩ đến đây, Chu Tử không tự chủ được mà rùng mình một cái.
(1) Cây Bạch Dương: chủ yếu mọc trong khu vực có khí hậu ôn đới phương bắc, mùa hè lá có màu vàng óng như hình:
(2) Kim Bình Mai (金瓶梅, Jīnpíngméi), tên đầy đủ là Kim Bình Mai từ thoại (Truyện kể có xen thi từ về Kim Bình Mai); là bộ tiểu thuyết dài gồm 100 chương của Trung Quốc.
Đây là “bộ truyện dài đầu tiên mà cốt truyện hoàn toàn là hư cấu sáng tạo của một cá nhân”. Trước đó, các truyện kể đều dựa ít nhiều vào sử sách hoặc truyện kể dân gian, và đều là sự chắp nối công công sức của nhiều người. Tên truyện do tên ba nhân vật nữ là Phan Kim Liên, Lý Bình Nhi và Bàng Xuân Mai mà thành.
Theo một số nhà nghiên cứu văn học, thì tác giả là một người ở Sơn Đông không rõ họ tên, có bút hiệu là Tiếu Tiếu Sinh (có nghĩa là “Ông thầy cười”).
Có thể nói trong các tiểu thuyết viết về “nhân tình thế thái” (nói gọn là “thế tình”, tức “tình đời”) ở Trung Quốc, thì đây là truyện có tiếng nhất, đã khiến cho nhiều người bàn luận.
(3) Phan Kim Liên, Trương Đại Hộ là nhân vật trong truyện.