Đại Đường Tiểu Lang Trung
Chương 354: Khoa cử y thuật (2)
Ngũ Thư vừa nghe vừa gật đầu như gà mổ thóc, mặt càng thêm hớn hở, nụ cười cũng thật hơn:
- Thần Nông bản thảo kinh nói tới tác dụng hoa cúc thế nào nhỉ, Tả huynh có thể nhắc chút không?
Câu này quá lộ liễu, rõ ràng là muốn kiểm tra kiến thức, bởi nếu không về giở sách ra đọc là đủ, không rõ mục đích của hắn nên Tả Thiếu Dương cứ lấy bất biến ứng phó vạn biến, biết sao đáp vậy:
- Tác dụng hoa cúc ngăn đau đầu, chảy nước mắt, đầy bụng, dùng lâu lợi huyết khí, nhẹ người, kéo dài tuổi thọ. Kỳ thực phàm những thứ có hương thơm đều có thể trị bệnh đầu và mắt, nhưng không loại nào không khô nóng, chỉ có hoa cúc không nhiệt, cho nên rất thích hợp.
Ngũ thư lại chắp tay hỏi:
- Thương Hàn luận có nói "thiếu âm bệnh, thủy đắc chi, phản phát nhiệt, mạch trầm giả, ma hoàng tế tân phụ tử thang chủ chi", phải lý giải ra sao?
- Thì ra Ngũ huynh tới đây là để kiểm tra kiến thức của ta.
Ngũ Thư đứng dậy chắp tay nói:
- Không dám không dám.
Tả Thiếu Dương ung dung tả lời câu hỏi của hắn, Ngũ Thư lại "thỉnh giáo" thêm vài câu, đều nghe rất chăm chú, cuối cùng giơ ngón tay lên:
- Tả huynh chẳng những y thuật cao minh, thuốc tới bệnh trừ mà dược lý y thư càng thuộc làu làu, luận đoán tinh diệu tuyệt luân, có thể xưng là "nho y", nào, ngu đệ kính Tả huynh một chén, cạn trước tỏ lòng.
Nói xong ngửa cổ uống cạn.
Tả Thiếu Dương nhấp môi:
- Ngũ huynh chớ trách, tửu lượng ta không tốt.
Không rõ mục đích của đối phương, tất nhiên phải giữ tỉnh táo, cũng không hỏi ý đồ của hắn, đối phương đã làm tới đây, ắt chủ động nói ra.
Điền Phong là chủ, nhưng từ đầu tới giờ đều đóng vai trò khách bồi tiếp, để Ngũ Thư tiếp đãi Tả Thiếu Dương:
- Ngu đệ còn có vấn đề này muốn hỏi Tả huynh, chẳng biết có được hay không?
Ngỹ giờ ngươi hỏi còn ít sao? Tả Thiếu Dương xua tay:
- Ngũ huynh cứ nói đứng ngại.
- Là thế này, Tả huynh y thuật cao minh, y lý tinh thông, không biết có tham gia khảo thí y cử không?
Tả Thiếu Dương ngạc nhiên lắm:
- Đại Đường chúng ta có cả khoa cử y học à?
- Có chứ, Tả huynh không biết sao?
Ngũ Thư vừa mừng rỡ vừa khẩn trương.
Tả Thiếu Dương không biết thật, tò mò hỏi:
- Vậy thi cái gì?
- Bản thảo, mạch kinh, tố vấn, thương hàn luận, ngoài ra còn có ít kiến thức nữa, song chủ yếu tới từ mấy cuốn sách trên.
Đó toàn là sách kinh điển Trung y, Tả Thiếu Dương thuộc không sai một dấu chấm dấu phẩy, không khỏi tò mò:
- Thế tham gia khoa cử này mà đỗ đạt thì tương lai có thể làm cái gì?
- Làm quan.
Lần này là Điền Phong trả lời, hắn thấy Tả Thiếu Dương hỏi một câu rất kỳ lạ:
Tất nhiên khoa cử ra làm quan, không đi làm nô bộc chắc, Tả Thiếu Dương hỏi kỹ hơn:
- Có thể làm quan gì?
- Người đỗ cao nhất có thể trực tiếp được phong làm quan bát phẩm, thậm chí có thể được tiến cử làm thái y, sau đó từ từ thăng tiến.
Ngũ Thư dè dặt hỏi:
- Tả huynh có định tham gia thi không?
Té ra là vậy, mấy vị như Thang bác sĩ hẳn chọn theo cách này, trước kia Tả Thiếu Dương nghĩ là thi chung kiểu mấy môn tứ thư ngũ kinh, không nghĩ có khoa thi y học nữa, tò mò được giải đáp, lắc đầu:
- Ta học y không phải vì làm quan, cũng không muốn làm quan, tính ta không muốn bị gò bó, tiêu diêu tự tại đi bốn phương hành y trị bệnh thích hơn.
Ngũ Thư thở phào nhẹ nhõm:
- Mỗi người có một chí riêng, chí của Tả huynh ở bốn phương, đám người bọn ta chỉ si mê sĩ đồ, phàm tục, phàm tục, so với Tả huynh thật hổ thẹn.
Tả Thiếu Dương xua tay:
- Ta không có ý đó, làm quan một kỳ tạo phúc một vùng mà, chẳng qua ta tự biết không hợp làm quan, một là lười, hai là ghét ràng buộc thôi.
- Tả huynh khiêm nhường rồi, huynh thuộc làu y thư như vậy mà nói bản thân lười thì thiên hạ ai dám nói mình chăm chỉ, ghét ràng buộc cho thấy huynh là người phóng khoáng, mắt dõi từ phương, không câu nệ tiểu tiết.
Ngũ Thư nịnh bợ một hồi:
- Trước đó mấy vấn đề ngu đệ thỉnh giáo, đều là câu hỏi khoa y cử năm ngoái, đệ đã xem đáp án, so với luận giải của Tả huynh còn kém xa lắm... Đáng tiếc Tả huynh không có ý với sĩ đồ, chỉ nguyện tiếu ngạo sơn lâm, du hí phong trần, nếu không đỗ đầu trong tầm tay rồi.
Đến hết bữa cơm, Ngũ Thư không nói ra mục đích của mình, chỉ cùng Điền Phong nhiệt tình mời rượu, Tả Thiếu Dương không rõ ý đồ của hắn, nên uống cầm chừng.
Cơm no rượu say, Điền Phong và Ngũ Thư mời Tả Thiếu Dương vào thư phòng dùng trà.
Nói chuyện một lúc, Điền Phong kiếm cớ rời đi, ra ngoài đóng cửa lại, lúc này Ngũ Thư mới chắp tay nói:
- Tả huynh, ngu đệ có yêu cầu thái quá, mong huynh tương trợ.
Nói rồi lấy ra cái túi rất nặng để lên bàn mở ra, bên trong là năm xâu tiền, dài như năm con rắn.
- Ngũ huynh định nhờ ta chữa bệnh? Quý Chi Đường ta xưa nay trị bệnh trước, lấy tiền sau, quy củ này Điền huynh cũng biết.
- Không, không phải.
Ngũ Thư tới bên Tả Thiếu Dương nói nhỏ:
- Tả huynh là người quang minh lỗi lạc, đệ không vòng vo, nếu như huynh không có ý với khoa cử, đệ muốn nhờ huynh nửa tháng nữa giúp đệ thi châu, đây là năm quan tiền, là chi phí giấy mực đi lại, sau khi chuyện thành, đệ sẽ hậu tạ.
Tả Thiếu Dương không ngờ tên này lại nhờ mình thi hộ, cái trò này thực cổ kim không có gì khác, thấy tức cười:
- Ngũ huynh học y, trong nhà là dược hành có tiếng ở Long Châu, sao không tự thi?
Ngũ Thư ngượng ngùng nói:
- Không dám dấu, đệ tư chất có hạn, dù khổ công học tập nhưng thành tựu không cao, kiến thức có biết song không đủ vững, đi thi nhất định không qua nổi.
- Đây đã là thi châu rồi, vậy thi huyện trước đó thì sao?
Ngũ Thư đã nói ra nên chẳng ngại nữa:
- Nhờ người khác thi hộ thôi, có điều người đó quá kém, thiếu chút nữa không qua được, thi huyện đã thế, không mong gì ở thi châu. Mấy ngày trước tới thăm Điền huynh, được nghe kể về Tả huynh tuổi trẻ, y thuật thần kỳ, theo như hôm nay đệ thấy, Tả huynh đi thi châu không thành vấn đề.
Tả Thiếu Dương giơ tay bảo hắn dừng lại:
- Thứ lỗi, ta không nhận lời được.
- Vì sao?
Điền Phong cuống lên:
Tả Thiếu Dương thẳng thắn nói:
- Bởi nếu tương lai ngươi làm y quan sẽ là lang băm hại người, chẳng phải là lỗi của ta sao?
- Cái này Tả huynh chớ lo, nhà ta không thiếu tiền, không cần ta khám bệnh kiếm tiền.
Ngũ Thư nói tới đó mặt sầu thảm:
- Ngũ gia nhiều đời là đại hộ ở Long Châu này, nhưng dù chăm chỉ làm việc thiện, sửa chùa tu miếu, vẫn bị người đời coi rẻ là thương nhân thối mùi tiền, gia phụ năm xưa tuổi trẻ bồng bột chỉ vì mắc lỗi nhỏ bị một tên nho sinh nghèo chửi mắng xỉ nhục giữa phố mà không ai bênh vực, từ đó quyết tâm thi lấy công danh, quang tông diệu tổ, không may đúng thời chiến loạn, khoa cử đình trệ, khi thiên hạ thái bình thì quá tuổi mất rồi. Nên đem hết hi vọng gửi vào đệ, đệ từ nhỏ chỉ biết học học và học, tiếc rằng không thể đáp ứng kỳ vọng gia phụ, khoa tiến sĩ không hi vọng, tới y khoa cũng xa vời...
Tả Thiếu Dương cũng có chút đồng cảm, cha hắn chẳng phải cũng tìm mọi cách khôi phục vinh quang tổ tiên sao, may mà cha y không nghĩ tới chuyện thi cử này, nếu không Tả Thiếu Dương biết mình không muốn thi cũng phải thi.
Ngũ Thư tiếp tục nói:
- Sức mình thế nào đệ cũng biết chứ, Ngũ gia kinh doanh thuốc nhiều năm, đệ rõ lắm, không dại gì mà trị bệnh, hại người đã đành, còn hại cả bản thân, tội gì phải khổ thế. Hơn nữa, y khoa tuyệt đại đa số không làm được quan đâu.
- Vì sao?
- Vì đỗ y khoa, chỉ có thể làm y quan, không thể làm quan khác, mà y quan cũng chỉ làm việc ở cục thượng dược trung tỉnh, thái thường tự và cục dược tàng ở đông cung, những chức vị này số lượng có hạn, mỗi năm người thi đỗ đều nhiều hơn hạn ngạch. Nên đa phần làm tán quan, có phẩm cấp mà không đảm nhận chức vụ gì, đó cũng là nguyện vọng lớn nhất của đệ, cho dù có được bổ nhiệm làm y quan những nơi kia, đệ cũng kiếm lý do từ chối không làm.
- Thần Nông bản thảo kinh nói tới tác dụng hoa cúc thế nào nhỉ, Tả huynh có thể nhắc chút không?
Câu này quá lộ liễu, rõ ràng là muốn kiểm tra kiến thức, bởi nếu không về giở sách ra đọc là đủ, không rõ mục đích của hắn nên Tả Thiếu Dương cứ lấy bất biến ứng phó vạn biến, biết sao đáp vậy:
- Tác dụng hoa cúc ngăn đau đầu, chảy nước mắt, đầy bụng, dùng lâu lợi huyết khí, nhẹ người, kéo dài tuổi thọ. Kỳ thực phàm những thứ có hương thơm đều có thể trị bệnh đầu và mắt, nhưng không loại nào không khô nóng, chỉ có hoa cúc không nhiệt, cho nên rất thích hợp.
Ngũ thư lại chắp tay hỏi:
- Thương Hàn luận có nói "thiếu âm bệnh, thủy đắc chi, phản phát nhiệt, mạch trầm giả, ma hoàng tế tân phụ tử thang chủ chi", phải lý giải ra sao?
- Thì ra Ngũ huynh tới đây là để kiểm tra kiến thức của ta.
Ngũ Thư đứng dậy chắp tay nói:
- Không dám không dám.
Tả Thiếu Dương ung dung tả lời câu hỏi của hắn, Ngũ Thư lại "thỉnh giáo" thêm vài câu, đều nghe rất chăm chú, cuối cùng giơ ngón tay lên:
- Tả huynh chẳng những y thuật cao minh, thuốc tới bệnh trừ mà dược lý y thư càng thuộc làu làu, luận đoán tinh diệu tuyệt luân, có thể xưng là "nho y", nào, ngu đệ kính Tả huynh một chén, cạn trước tỏ lòng.
Nói xong ngửa cổ uống cạn.
Tả Thiếu Dương nhấp môi:
- Ngũ huynh chớ trách, tửu lượng ta không tốt.
Không rõ mục đích của đối phương, tất nhiên phải giữ tỉnh táo, cũng không hỏi ý đồ của hắn, đối phương đã làm tới đây, ắt chủ động nói ra.
Điền Phong là chủ, nhưng từ đầu tới giờ đều đóng vai trò khách bồi tiếp, để Ngũ Thư tiếp đãi Tả Thiếu Dương:
- Ngu đệ còn có vấn đề này muốn hỏi Tả huynh, chẳng biết có được hay không?
Ngỹ giờ ngươi hỏi còn ít sao? Tả Thiếu Dương xua tay:
- Ngũ huynh cứ nói đứng ngại.
- Là thế này, Tả huynh y thuật cao minh, y lý tinh thông, không biết có tham gia khảo thí y cử không?
Tả Thiếu Dương ngạc nhiên lắm:
- Đại Đường chúng ta có cả khoa cử y học à?
- Có chứ, Tả huynh không biết sao?
Ngũ Thư vừa mừng rỡ vừa khẩn trương.
Tả Thiếu Dương không biết thật, tò mò hỏi:
- Vậy thi cái gì?
- Bản thảo, mạch kinh, tố vấn, thương hàn luận, ngoài ra còn có ít kiến thức nữa, song chủ yếu tới từ mấy cuốn sách trên.
Đó toàn là sách kinh điển Trung y, Tả Thiếu Dương thuộc không sai một dấu chấm dấu phẩy, không khỏi tò mò:
- Thế tham gia khoa cử này mà đỗ đạt thì tương lai có thể làm cái gì?
- Làm quan.
Lần này là Điền Phong trả lời, hắn thấy Tả Thiếu Dương hỏi một câu rất kỳ lạ:
Tất nhiên khoa cử ra làm quan, không đi làm nô bộc chắc, Tả Thiếu Dương hỏi kỹ hơn:
- Có thể làm quan gì?
- Người đỗ cao nhất có thể trực tiếp được phong làm quan bát phẩm, thậm chí có thể được tiến cử làm thái y, sau đó từ từ thăng tiến.
Ngũ Thư dè dặt hỏi:
- Tả huynh có định tham gia thi không?
Té ra là vậy, mấy vị như Thang bác sĩ hẳn chọn theo cách này, trước kia Tả Thiếu Dương nghĩ là thi chung kiểu mấy môn tứ thư ngũ kinh, không nghĩ có khoa thi y học nữa, tò mò được giải đáp, lắc đầu:
- Ta học y không phải vì làm quan, cũng không muốn làm quan, tính ta không muốn bị gò bó, tiêu diêu tự tại đi bốn phương hành y trị bệnh thích hơn.
Ngũ Thư thở phào nhẹ nhõm:
- Mỗi người có một chí riêng, chí của Tả huynh ở bốn phương, đám người bọn ta chỉ si mê sĩ đồ, phàm tục, phàm tục, so với Tả huynh thật hổ thẹn.
Tả Thiếu Dương xua tay:
- Ta không có ý đó, làm quan một kỳ tạo phúc một vùng mà, chẳng qua ta tự biết không hợp làm quan, một là lười, hai là ghét ràng buộc thôi.
- Tả huynh khiêm nhường rồi, huynh thuộc làu y thư như vậy mà nói bản thân lười thì thiên hạ ai dám nói mình chăm chỉ, ghét ràng buộc cho thấy huynh là người phóng khoáng, mắt dõi từ phương, không câu nệ tiểu tiết.
Ngũ Thư nịnh bợ một hồi:
- Trước đó mấy vấn đề ngu đệ thỉnh giáo, đều là câu hỏi khoa y cử năm ngoái, đệ đã xem đáp án, so với luận giải của Tả huynh còn kém xa lắm... Đáng tiếc Tả huynh không có ý với sĩ đồ, chỉ nguyện tiếu ngạo sơn lâm, du hí phong trần, nếu không đỗ đầu trong tầm tay rồi.
Đến hết bữa cơm, Ngũ Thư không nói ra mục đích của mình, chỉ cùng Điền Phong nhiệt tình mời rượu, Tả Thiếu Dương không rõ ý đồ của hắn, nên uống cầm chừng.
Cơm no rượu say, Điền Phong và Ngũ Thư mời Tả Thiếu Dương vào thư phòng dùng trà.
Nói chuyện một lúc, Điền Phong kiếm cớ rời đi, ra ngoài đóng cửa lại, lúc này Ngũ Thư mới chắp tay nói:
- Tả huynh, ngu đệ có yêu cầu thái quá, mong huynh tương trợ.
Nói rồi lấy ra cái túi rất nặng để lên bàn mở ra, bên trong là năm xâu tiền, dài như năm con rắn.
- Ngũ huynh định nhờ ta chữa bệnh? Quý Chi Đường ta xưa nay trị bệnh trước, lấy tiền sau, quy củ này Điền huynh cũng biết.
- Không, không phải.
Ngũ Thư tới bên Tả Thiếu Dương nói nhỏ:
- Tả huynh là người quang minh lỗi lạc, đệ không vòng vo, nếu như huynh không có ý với khoa cử, đệ muốn nhờ huynh nửa tháng nữa giúp đệ thi châu, đây là năm quan tiền, là chi phí giấy mực đi lại, sau khi chuyện thành, đệ sẽ hậu tạ.
Tả Thiếu Dương không ngờ tên này lại nhờ mình thi hộ, cái trò này thực cổ kim không có gì khác, thấy tức cười:
- Ngũ huynh học y, trong nhà là dược hành có tiếng ở Long Châu, sao không tự thi?
Ngũ Thư ngượng ngùng nói:
- Không dám dấu, đệ tư chất có hạn, dù khổ công học tập nhưng thành tựu không cao, kiến thức có biết song không đủ vững, đi thi nhất định không qua nổi.
- Đây đã là thi châu rồi, vậy thi huyện trước đó thì sao?
Ngũ Thư đã nói ra nên chẳng ngại nữa:
- Nhờ người khác thi hộ thôi, có điều người đó quá kém, thiếu chút nữa không qua được, thi huyện đã thế, không mong gì ở thi châu. Mấy ngày trước tới thăm Điền huynh, được nghe kể về Tả huynh tuổi trẻ, y thuật thần kỳ, theo như hôm nay đệ thấy, Tả huynh đi thi châu không thành vấn đề.
Tả Thiếu Dương giơ tay bảo hắn dừng lại:
- Thứ lỗi, ta không nhận lời được.
- Vì sao?
Điền Phong cuống lên:
Tả Thiếu Dương thẳng thắn nói:
- Bởi nếu tương lai ngươi làm y quan sẽ là lang băm hại người, chẳng phải là lỗi của ta sao?
- Cái này Tả huynh chớ lo, nhà ta không thiếu tiền, không cần ta khám bệnh kiếm tiền.
Ngũ Thư nói tới đó mặt sầu thảm:
- Ngũ gia nhiều đời là đại hộ ở Long Châu này, nhưng dù chăm chỉ làm việc thiện, sửa chùa tu miếu, vẫn bị người đời coi rẻ là thương nhân thối mùi tiền, gia phụ năm xưa tuổi trẻ bồng bột chỉ vì mắc lỗi nhỏ bị một tên nho sinh nghèo chửi mắng xỉ nhục giữa phố mà không ai bênh vực, từ đó quyết tâm thi lấy công danh, quang tông diệu tổ, không may đúng thời chiến loạn, khoa cử đình trệ, khi thiên hạ thái bình thì quá tuổi mất rồi. Nên đem hết hi vọng gửi vào đệ, đệ từ nhỏ chỉ biết học học và học, tiếc rằng không thể đáp ứng kỳ vọng gia phụ, khoa tiến sĩ không hi vọng, tới y khoa cũng xa vời...
Tả Thiếu Dương cũng có chút đồng cảm, cha hắn chẳng phải cũng tìm mọi cách khôi phục vinh quang tổ tiên sao, may mà cha y không nghĩ tới chuyện thi cử này, nếu không Tả Thiếu Dương biết mình không muốn thi cũng phải thi.
Ngũ Thư tiếp tục nói:
- Sức mình thế nào đệ cũng biết chứ, Ngũ gia kinh doanh thuốc nhiều năm, đệ rõ lắm, không dại gì mà trị bệnh, hại người đã đành, còn hại cả bản thân, tội gì phải khổ thế. Hơn nữa, y khoa tuyệt đại đa số không làm được quan đâu.
- Vì sao?
- Vì đỗ y khoa, chỉ có thể làm y quan, không thể làm quan khác, mà y quan cũng chỉ làm việc ở cục thượng dược trung tỉnh, thái thường tự và cục dược tàng ở đông cung, những chức vị này số lượng có hạn, mỗi năm người thi đỗ đều nhiều hơn hạn ngạch. Nên đa phần làm tán quan, có phẩm cấp mà không đảm nhận chức vụ gì, đó cũng là nguyện vọng lớn nhất của đệ, cho dù có được bổ nhiệm làm y quan những nơi kia, đệ cũng kiếm lý do từ chối không làm.
